26 (325)

144	Tomasz Lisowski	3$ <5
Teksty średniowieczne		f? 3 ' ! V (>'
Dział	- Kodeks Działyńskich, 1460-1470.	1 ?'
Gn	- Kazania gnieźnieńskie, pocz. XV w.	■i * •i V i.
Ks Maz I	- Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie. Księga	? i’
	ziemska płońska, 1400-1417.	i;
Sul	- Kodeks Mikołaja Suleda, 2. poł. XV w.	i ''
Teksty szesnastowleczne		i }
ActReg	- Acta Primi Regiminis Sigismundi III, 1588.	] ^1
HistRzym	- Historyje rzymskie, 1566.	]]
KochJez	- Jan Kochanowski, Jezda do Moskwy, 1583.	j ;
KocliPs	- Jan Kochanowski, Psałterz Dawidów,
	1579.
KromRozm 1	- Marcin Kromer, Rozmowa Dworzanina z Mnichem, 1551.	; ;
Kro w Obr	- Marcin K r o w i c k i, Obrona nauki prawdziwej, 1560.
OpecŻyw	- Baltazar O p e c, Żywot Pana Jezu Krysta, 1522.
RejPs	- Mikołaj Rej, Psałterz, 1541.
ReszPrz	- Stanisław R e s z k a, Przestroga Pastyrska, 1585.
SarnUzn	- Stanisław Sarnicki, O uznaniu Pana Boga kazanie, 1564.
SkarJedn	- Piotr Skarga, O jedności Kościoła Bożego, 1577.
Skat Żyw	- Piotr Skarga, Żywoty świętych, 1579.
StryjKron	- Maciej Stryjkowski, Kronika polska, 1582.
WróbŻołt	- Walenty Wróbel, Żołtarz Dawidów, 1539.
WujJud	- Jakub Wujek, Iudicium, 1570.

ARKADIUSZ JABŁOŃSKI Lublin

NAZWY OSÓB DUCHOWNYCH W HISTORII POLSZCZYZNY¹

Nazwy osób duchownych należą do polskiej terminologii religij-no-kościelnej. Terminologia ta przez parę dziesięcioleci była traktowana jako margines słownictwa, a nawet z niektórych publikacji językoznawczych była eliminowana, stanowiąc swoiste tabu językowe². Znamienne jest też, że ostatnim monograficznym omówieniem tej terminologii jest praca E. Klicha Polska terminologia chrześcijańska z roku 1927. W niniejszym szkicu chciałbym nawiązać do tej pracy, ograniczając, ale i rozszerzając zakres badań. Ograniczyć chcę przedstawiany materiał leksykalny do polskich nazw osób duchownych Kościoła rzymskokatolickiego, rozszerzyć natomiast ujęcie chronologiczne, ukazując niniejszą terminologię na tle całej historii języka polskiego, do czasów współczesnych. Chodzi tu więc o nazywanie osób duchownych w dziejach polszczyzny, o pochodzenie nazw, główne tendencje ich rozwoju oraz podstawowe zmiany semantyczne i leksykalne.

Po pierwsze chodzi o terminologię odnoszącą się do kleru świeckiego, a nie do kleru zakonnego. Nazwy zakonników są bowiem tematem oddzielnym, bardzo rozległym i mającym własne specyficzne zagadnienia (wynikają one choćby z podziału na różne zgromadzenia zakonne - m.in. żeńskie i męskie - z zależności funkcji i godności zakonnych, od typu zakonu itp.).

Po drugie - powinniśmy odróżnić nazwy osób duchownych od nazw godności zajmowanych przez te osoby w życiu społeczno-

1

   Artykuł jest skrótem pracy magisterskiej oapisaoej Da KUL-u pod kierunkiem doc. dra hab. J. Reichana.

2

   Por. Z. Leszczyński. Szkice o tabu językowym. Lublin 1988.