285 (6)

^lrkami: "w* 3 i IP^ulgC’ I^ywaiić^ S5*«fi ^02naI«*n^ *PMg|?	obróbki i możliwość bezpośredniego hartowania, wadą niszczenie tygli i konieczność oczyszczania elementów z resztek soli. •2.28. Opisz zasadą borowania gazowego Borowanie gazowe przeprowadza się w szczelnych retortach (piecach o działaniu okresowym) w atmosferze złożonej z chlorku lub fluorku boru albo borowodoru B2H6 oraz gazu nośnego (Ar, H2). Temperatura procesu wynosi do 1100°C. Chlorek boru można wytwarzać w oddzielnej instalacji, działając chlorowodorem na żela-zobor w temp. ok. 1000°C, lub korzystając z gazów w butli. Borowanie gazowe jest uważane za metodę nowoczesną i energooszczędną, ale wymaga kosztownych urządzeń. Ma też wady: nie
stałych} [laniewjłfc.. KWezespii, lub żelaafer.: NaF stazi^ osiok.6iiś lczną f BEEŁ isy BA«i rarstwyjedafc jodniejestsai się 12-Kh: ilanqą^ą. nię pocopt du oakUi iłowate:-Iza sięijjrsr; imadoodjCTs	można stosować bezpośredniego hartowania, gazowe związki boru są bardzo toksyczne. Odmianą borowania gazowego jest borowanie jonowe, które przeprowadza się podobnie jak azotowanie jonowe (pyt. 12.19). Atmosfera składa się z 25% obj. wodoru, ok. 10% chlorku boru, resztę stanowi argon. Napięcie 1,6 kV, ciśnienie 4+13 hPa, temperatura 750+900°C, czas 1+6 h. Można tą metodą otrzymywać warstwy jednofazowe Fe2B (obniżając ciśnienie). 12.29. Na czym polega obróbka cieplna po borowaniu? jPo borowaniu należy utwardzić podłoże warstwy borowej przez Hartowanie, zwykle w oleju z niskim odpuszczaniem lub izoter-micznej Podczas nagrzewania należy chronić warstwę borowaną przed utlenianiem. Dobre efekty daje nagrzewanie kąpielowe w stopionym boraksie (unikać kąpieli chlorkowych). Po obróbce cieplnej można zeszlifować ok. 0,05 mm, aby usunąć porowate powłoki 0 niskiej odporności na ścieranie. Można stosować także w tym celu hartowanie powierzchniowe. Grubsze warstwy borko-we są skłonne do pękania lub odpryskiwania.
:h ciekłych! elachafadą ośrodki sr ok. IWBJLi boraksuzAe: ituraproasn astalibcnr », które# •loarcj®* ęnakalc©^;:ęgttftpM jest Bp®'	1230. Na czym polega wytwarzanie warstw wąglikowych lub azotko-wych na stalach? Twarde warstwy, najczęściej węglika tytanu TiC lub azotka tytanu TiN, osadzane na powierzchni stali mają na celu zwiększenie jej odporności na ścieranie. Są znane dwa sposoby nakładania takich warstw: CVD i PVD. Metodą CVD osadza się najczęściej warstwy na narzędziach z węglików spiekanych, np. TiC z atmosfery TiCLt + CH4 + Ha, a TiN z NH4 + TiCLj w temperaturze 950+1050°C, czas 1+1,5 h, grubość warstwy do 15 pm. Wysoka temperatura procesu CVD wyklucza stosowanie tej metody do stali narzędziowych, dlatego w tym przypadku stosuje się metody PVD, których temperatura nie przekracza 450+500°C. Wspólną

285