28

Leonardo da Vinci

(1452-1519) - geniusz, wzór wszechstronnego „człowieka renesansu": malarz, rysownik, rzeźbiarz, architekt, konstruktor maszyn, wynalazca, anatom, filozof i teoretyk sztuki; badał zagadnienia związane z techniką malarską: światłocień, perspektywę, możliwości percepcji ludzkiego oka, ten doskonały twórca znany jest przede wszystkim z obrazów olejnych (Mona Lisa, Dama z gronostajem, Ostatnia Wieczerza, Leda z łabędziem, Sw. Anna Samotrzecia, Cinevra Benci); dokonania techniczne Leonarda naukowca często wyprzedzały swoją epokę i dopiero wiele lat po śmierci

autora jego projekty urządzeń i wynalazków mogły zostać zrealizowane (np. spa-

dochron, aeroplan, łódź podwodna, karabin, rower, soczewki kontaktowe).

Leonardo da Vinci, Autoportret (XVI w.)

Leonardo da Vinci, Mona Lisa (ok. 1503-1507)

Bartolomeo Berrecci

(ok. 1480-1537) - wioski architekt i rzeźbiarz; tworzył na dworze polskiego króla Zygmunta Starego; kierował przebudową Wawelu na styl renesansowy; najważniejszym jego dziełem jest kaplica Zygmuntowska oraz nagrobki krakowskich biskupów Jana Konarskiego i Piotra Tomickiego w katedrze wawelskiej.

Paolo Uccello (1397-1475)

- florencki malarz wczesnego renesansu; twórca perspektywy linearnej; pracował przy budowie Bazyliki św. Marka w Wenecji, projektując mozaiki; po powrocie do Florencji pracował dla rodu Me-dyceuszy (trzy Sceny z bitwy pod San Romano), stworzył witraże i freski w katedrze florenckiej Santa Maria No-vella (Sceny z życia Noego); jego znane obrpzy to: Święty Jerzy walczący ze smokiem, Polowanie.

Giotto di Bondone

(1267?— 1 337) - malarz i architekt włoski, autor fresków w Kościele św. Franciszka z Asyżu; choć chronologicznie przynależy do epoki średniowiecza, jego sztuka jest zapowiedzią renesansu (jego sposób obrazowania przyczynił się do powstania perspektywy renesansowej: przestrzeń skomponowana przez zbieg linii ku środkowi i przedstawianie jak najpełniejsze postaci trójwymiarowo); jego dzieła to: freski w kościele w Padwie (Opłakiwanie, Zmartwychwstanie), cykl obrazów (Słowni ludzie); był projektantem dzwonnicy Ponte Caraia oraz modernizował fortyfikacje we Florencji.

Kroków, renesansowy dziedziniec na Wawelu

Franciszek Florentczyk

(?—1 516) - architekt i rzeźbiarz; Włoch z Florencji osiadły w Polsce od 1501 roku na zaproszenie królowej Elżbiety Rakuszanki (żony Kazimierza Jagiellończyka); twórca płyty nagrobnej króla Jana Olbrachta w katedrze wawelskiej; w latach 1507-1516 kierował przebudową zamku na Wawelu; autor rzeźb w jego zachodniej części.

Hans Holbein Młodszy

(1497-1543) - niemiecki malarz, grafik, rysownik, przedstawiciel manieryzmu, portrecista (Tomasza More'a, Henryka VIII i jego żon, Erazma z Rotterdamu); od 1532 roku osiadł na stałe w Anglii jako nadworny malarz króla Henryka VIII; był ilustratorem Biblii Marcina Lutra, Pochwały głupoty Erazma z Rotterdamu; autor cyklu drzeworytów Taniec śmierci oraz słynnego obrazu Martwy Chrystus.

Joachim Patinir (Patenier)

(ok. 1485-1524) - malarz niderlandzki, wybitny pejzażysta tworzący obrazy o tematyce fantastycznej, wykorzystujący sceny biblijne, motywy gór i rzek: Pejzaż z Charonem, Chrzest Chrystusa, Pożar Sodomy, Ucieczka

do Egiptu, Św. Hieronim na pustyni.

Lucas Cranach Starszy

(1472-1553) - niemiecki grafik i malarz; nadworny artysta elektora saskiego Fryderyka Mądrego; tworzył, łącząc sztukę gotycką z renesansową i maniery-zmem; uznawany za czołowego artystę reformacji, zaprzyjaźniony z Lutrem (malował jego portrety); w swojej twórczości sięgał po tematykę biblijną i mitologiczną: miedzioryty (Ukrzyżowanie, Ołtarz św. Katarzyny), obrazy (Sąd Parysa, Adam i Ewa, Wenus i Parys).

HTSTIYRT fi T TTFR ŁTTTRY

Lucos Cranach Starszy, Adom i Ewo (XVI w.}