277 (27)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM, Kraków2005

277_|

RELIGIA MADAGSKARU - OBCY WTRĘT CZY RODZIMA TRADYCJA?

nariwie, aby stały się reprezentacją i legitymizacją władzy królewskiej, największą świętością Madagaskaru.

Sampi nie posiadały manifestującej się generalnie mocy sakralnej, odpowiadały za różne strony życia władcy i państwa. 1 tak. Kelimalaza („Malutki, choć wszystkim znany”), otoczony największym kultem i najpotężniejszy sampi, przeistoczył się z czasem z bożka krokodyli, obrońcy zasiewu i urodzaju, w strażnika ziemi, wody i powietrza, rozporządzającego gromami, błyskawicami i innymi atrybutami najwyższej władzy. Jego czcicieli obowiązywało tabu jedzenia wieprzowiny, ślimaków itd. Ale także i sam Kelimalaza podlegał zakazom, np. po przelocie nad nim czapli musiał przejść ceremonię oczyszczenia. Drugi, nie mniej znany sampi - Fantaka, pierwotnie znajdował się w Ambuhimandzc, świętej stolicy państwa malgaskiego. Fantaka odpowiadał za wojenne sukcesy władców. Gdy pojawiał się na polu bitwy, wszystkie kule i metalowa broń wroga powinny się stopić, pod warunkiem że przestrzegę się będzie złożonego systemu zakazów fadi i ceremonii oczyszczenia'*.

Te potężne, pełne mocy fetysze kontrolowane były przez wielkie rody, co pozwalało im sprawować władzę nad pogodą i zbiorami, a przez to podporządkować sobie ludność rolniczą. Opiekunowie sampi najaktywniej zwalczali chrześcijaństwo. W roku 1869 z rozkazu królowej Ranavalony II spalono wszystkie sampi, co nie przeszkodziło w odradzaniu się ich tajnych kultów i sporządzania duplikatów.

^A L. Michel. La religion des anciemes Merina, Aix-cn-Provincc 1958. s. 39. Za: A.J1. EMcjibROBa. Pe.iueuu ttapodoe SfaóaeacKapa, [w:] TpadiiifuoiiHbie u ctiHKpemtwecKuepesueuu A<j>puKU. A.A. TpoNiMKO [pc;i.] MocKBa 1986. s. 331.