Paproć o poziomym kłączu długości około 20 cm, z którego wyrastają dwa rodzaje liści: płonne o wysokości do 1,5 m i znacznie od nich mniejsze liście zarodnionośne. Liście płonne są zielone, miękkie, o krótkim ogonku i blaszce silnie zwężonej ku dołowi, podzielonej na odcinki, podwójnie pierzastej. Liście płonne ustawione są w charakterystyczny lejek osłaniający liście zarodnionośne, znacznie sztywniejsze i tylko za młodu zielone, później ciemnobrunatne, pojedynczo pierzaste. Kupki z zarodniami, położone na dolnej stronie liścia, są okrągłe i przykryte podwiniętym brzegiem ogonków liściowych. Zarodniki kiełkują po kilkunastu dniach od rozsiania.
Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu, ■■■■■i SIEDLISKO Najczęściej nad rzekami i nad brzegami starorzeczy, w miejscach lekko zacienionych, na bardzo żyznych i bardzo wilgotnych glebach, na różnym podłożu - zwykłe gliniastym, zasobnym w próchnicę, ale w górach kamienistym, o odczynie obojętnym lub zasadowym.
Na rozproszonych stanowiskach w całej Polsce, rzadko; najliczniej na Pogórzu Karpackim oraz w niższych położeniach górskich. Gatunek rozpowszechniony zarówno w Europie, jak i w Azji oraz Ameryce Północnej.
Największym zagrożeniem jest niszczenie siedlisk w związku z regulacją rzek, zwłaszcza górskich. Zdarza się też wykopywanie w celu przeniesienia do ogrodu lub na cmentarz.
Ponieważ kłącze wytwarza liczne, rozgałęzione rozłogi, w sprzyjających warunkach pióropusznik tworzy skupiska liczące setki okazów. Na stanowisku w Ochabach koło Skoczowa (Śląsk Cieszyński) na powierzchni 1,5 ha rośnie około 800 okazów.