318 319 (5)

Wadą układów z rysunku 6-30 jest nieco bardziej złożony sposób doprowadzenia ujemnego napięcia polaryzacji i napięcia sygnału na siatki sterujące lamp stopnia [Lit. 24, rys. 9.10].

6.6.2. Stopień o dużej linearności

Rys. 6-31. Stopień wzmocnienia mocy o dużej linearności

Stopniem o dużej linearności nazywa się przeciwsobny stopień transformatorowy wzmocnienia mocy na lampach ekranowanych, w którym siatki ekranujące lamp podłączone są do specjalnych wyprowadzeń od określonej liczby zwojów uzwojenia pierwotnego transformatora wejściowego (rys. 6-31).

Stopień na lampach ekranowanych, w którym siatki ekranujące podłączone są do anod, lub co na jedno wychodzi, dp końców uzwojenia pierwotnego transformatora wyjściowego, wykazuje te same właściwości co i stopień na triodach:    ma

małą oporność wyjściową, dobrze tłumiącą ruchomy układ głośnika elektrodynamicznego, mały współczynnik zawartości harmonicznych, duże napięcie sygnału wejściowego, małą sprawność.

Łącząc natomiast siatki ekranujące ze środkiem uzwojenia pierwotnego stopień przeciwsobny na lampach ekranowanych wykazuje swe normalne właściwości: dużą oporność wyjściową, duży współczynnik zawartości harmonicznych, małą wartość napięcia sygnału wejściowego, dużą sprawność.

Przy stopniowym przesuwaniu punktu podłączenia siatek ekranujących do uzwojenia pierwotnego transformatora wyjściowego, poczynając od środka tego uzwojenia do jego krańców, doprowadzane do siatek ekranujących napięcie sygnału, będące napięciem ujemnego sprzężenia zwrotnego, zmienia w sposób płynny właściwości stopnia, w zakresie od właściwości stopnia na lampach ekranowanych do właściwości stopnia na triodach. Przy określonym optymalnym podłączeniu siatek ekranujących do uzwojenia pierwotnego transformatora wyjściowego, stopień taki uzyskuje moc wyjściową i sprawność tylko nieznacznie mniejsze od wartości charakterystycznych dla stopnia na lampach ekranowanych, natomiast współczynnik zawartości harmonicznych i oporność wyjściową prawie tej samej wartości, jakie są charakterystyczne dla stopnia na triodach; przy tym niezbędna wartość napięcia sygnału wejściowego jest znacznie mniejsza nii w stopniu na triodach. W ten sposób przy optymalnym wykonaniu wyprowadzeń od uzwojenia pierwotnego,, do których podłącza się siatki ekranujące obu lamp stopnia przeciwsobnego, stopień taki skupia dodatnie właściwości triod i lamp ekranowanych, nie wykazując przy tym ich wad.

Szczególnie znacznie udaje się zmniejszyć w takim stopniu współczynnik zawartości harmonicznych przy pracy w klasie D, w związku z czym jest on zwykle stosowany w tych warunkach pracy. Jednakże niezbędnym warunkiem uzyskania małej wartości współczynnika zawartości harmonicznych, szczególnie w zakresie górnych częstotliwości, jest mała wartość indukcyjności rozproszenia zarówno między połówkami uzwojenia pierwotnego, jak i między częściami uzwojeń podłączonych do siatek ekranujących i tymi połówkami. Zmusza to do szczególnie dokładnego budowania transformatorów wyjściowych dla tego rodzaju stopni.

Optymalne miejsce podłączenia siatek ekranujących do wyprowadzeń uzwojenia pierwotnego zależy od typu użytych w stopniu o dużej linearności lamp; miejsce tych wyprowadzeń określa się eksperymentalnie. Na przykład dla lamp typu 6P1P i 6P6S wyprowadzenia wykonuje się w odległości 0,22z_ip, licząc od środka uzwojenia; w przypadku lamp typu 6P14P i 6P3S — w odległości 0,43zi_p, gdzie 2_lp — liczba zwojów połowy uzwojenia transformatora wyjściowego [Lit. 9, str. 10-14].

6.6.3. Bezłransformalorowe słopnie przeciwsobne

Bezpośrednie włączenie obciążenia w obwód wyjściowy elementów wzmacniających z wyeleminowaniem transformatora wyjściowego pozwala uwolnić się od zniekształceń częstotliwościowych, fazowych, przejściowych i nieliniowych, powodowanych przez transformator, zmniejszyć koszt stopnia i wyeleminować zniekształcenia powodowane odcięciem prądu w klasie B.

W konwencjonalnych jednak układach niemożliwe jest bezpośrednie włączenie obciążenia w obwód anodowy elementu wzmacniającego z kilku przyczyn, jedną z których jest przepływ przez obciążenie składowej stałej prądu obwodu wyjściowego, bardzo często niedopuszczalny dla danego obciążenia i zmniejszający sprawność stopnia wskutek strat mocy wywoływanych składową stałą prądu w oporności obciążenia. Oprócz tego przy bezpośrednim włączeniu obciążenia odpada możliwość transformacji jej oporności; w takim przypadku obciążenie, w celu uzyskania wysokiej sprawności stopnia i dobrego wykorzystania elementów wzmacniających, powinno mieć oporność optymalną dla

319