272 (30)

272 OBLICZANIE KONSTRUKCYJNE

winno przekraczać próby na przebicie między badanymi uzwojeniami. Napięcia, które wytwarzają megger lub megomierz lampowy, są zwykle podane w charakterystykach tych przyrządów.

W transformatorze gotowym oporność izolacji mierzy się zarówno między poszczególnymi uzwojeniami, jak i między uzwojeniami a rdzeniem, do którego przyłącza się również i ekran; oporność izolacji transformatora małych wymiarów sięga 1000 Mii i więcej.

XVII.7. Badanie wytrzymałości elektrycznej

Badanie wytrzymałości elektrycznej gotowego transformatora, zwane zwykle próbą „na przebicie", jak również praktykowane niekiedy badanie wytrzymałości elektrycznej cewek przed włożeniem w nie rdzenia, przeprowadza się:

a)    między poszczególnymi uzwojeniami transformatorą lub cewki;

Rys. XVII.3. Schemat urządzenia do badania wytrzymałości elektrycznej transformatora

b)    między każdym uzwojeniem a rdzeniem transformatora już zmontowanego, umieszczonego w obudowie i zaopatrzonego w końcówki; jeśli jest ekran, łączy się go przy badaniu z rdzeniem i obudową transformatora; badanie to jest niezbędne, ponieważ jeśli nie bada się zmontowanego transformatora, często zdarzają się w czasie pracy przebicia w miejscach zamocowania końcówek, w miejscach styku tych końcówek z obudową, rdzeniem itp.

Badanie przeprowadza się za pomocą specjalnego transformatora wysokiego napięcia o pierwotnym uzwojeniu zasilanym napięciem, które reguluje się za pomocą dzielnika napięcia lub autotransformatora (rys. XVII.3). Woltomierz wskazujący napięcie doprowadzone do badanego obiektu zwykle przyłącza się do pierwotnego niskonapięciowego uzwojenia transformatora wysokiego napięcia oraz cechuje się go uwzględniając przekładnię zwojową transformatora od razu w kilowoltach na zaciskach wtórnego uzwojenia. Oporność Rdod , ograniczającą prąd zwarcia na wypadek przebicia badanego transformatora, dobiera się tak, aby moc zwarcia nie przekroczyła 0.25 -+■ 1 kW na każdy kilowolt napięcia probierczego. Przy przebiciu badanego obiektu nagle wychyla się wskazówka woltomierza oraz zapala się lampa włączona równolegle do oporności dodatkowej Rj«/.

Nie należy zapominać, że opisane urządzenie powinno być wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa pracy.

XVII.8. Pomiar symetrii transformatora symetryzującego

Transformatory symetryzujące o uzwojeniach z zaczepami w punkcie środkowym lub o uzwojeniach złożonych z dwóch oddzielnych połówek, które muszą być ściśle jednakowe, mogą być badane na symetrię różnymi sposobami, z których jeden podano na rys. XVII.4.

Do uzwojenia, którego symetrię się mierzy, przyłącza się oporność R, z zaczepem ściśle w środku. Symetria połówek tej oporności powinna być co najmniej o 2 nepery (5-4-10 razy) większa od najmniejszej dopuszczalnej symetrii transformatora. Do drugiego uzwojenia doprowadza się z generatora napięcie zmienne o częstotliwości, przy której symetria ma być mierzona, oraz równolegle do uzwojenia włącza się dekadowy tłumik DT.

Rys XVII.4. Schemat urządzenia do pomiaru symetrii transformatora ey metry żującego

Przełączając dostatecznie czuły wskaźnik lampowy ze środkowych zaczepów transformatora oraz z oporności na wyjście tłumika i regulując tłumik doprowadzamy do tego, że wychylenia wskaźnika w obu położeniach przełącznika są jednakowe. Wtedy symetria w neperach wynosi

p =p, + ln n    (XVII.3)

gdzie: p_r — tłumienie tłumika w neperach, wtrącone dla uzyskania jednakowych odchyleń wskaźnika;

n — przekładnia transformatora równa stosunkowi liczby zwojów uzwojenia obciążonego oporem symetrycznym do liczby zwojów uzwojenia, do którego przyłączony jest generator.

XVII.9. Pomiar indukcyjności uzwojenia pierwotnego

luz*/, llut>v.

Rys. XVII.5. Schemat urządzenia do pomiaru indukcyjności pierwotnego uzwojenia transformatora metodą woltomierza i amperomierza

Gdy znane są liczby zwojów uzwojeń, pomiar ich indukcyjności pozwala sądzić o przenikalności magnetycznej rdzenia oraz zorientować się, czy są zwoje zwarte. Z tego powodu często zdarza się potrzeba zmierzenia indukcyjności uzwojeń gotowego transformatora. Jeśli pomiar indukcyjności pierwotnego uzwojenia odbywa się przy napięciu kilku dziesiątych wolta lub większym oraz nie jest potrzebny pomiar bardzo dokładny, to do tego celu można użyć dostatecznie czułego woltomierza i miliamperomierza prądu zmiennego, np. prostownikowego lub lampowego. Zamiast dwóch przyrządów można użyć jednego kombinowanego. W celu zmierzenia tą metodą indukcyjności do pierwotnego uzwojenia transformatora doprowadza się napięcie z sieci lub generatora akustycznego, włączając równolegle do uzwojenia woltomierz wskazujący napięcie U i, doprowadzone do tego uzwojenia (rys. XVII.5). W jeden z przewodów obwodu włącza się szeregowo mili-amperomierz, który mierzy prąd I_t w obwodzie. Znając pulsację to napięcia doprowadzonego do transformatora łatwo obliczyć indukcyjność uzwojenia, gdy się pominie straty w uzwojeniu i rdzeniu oraz prąd pobierany przez woltomierz

7. IJ

' =    (XVII.4)

<0    CO /,