320 321 (4)

elementów wzmacniających użytych w danym stopniu (specjalne głośniki, mające zwiększoną oporność cewki akustycznej itp.)-

Rys. 6-32. Beztransformatorowe stopnie przeciwsobne z wyjściem równoległym (niesymetrycznym) a) na lampach elektronowych z dwoma Źródłami zasilania: b) no tranzystorach z Jednym Źródłem zasilania

Przepływ składowej stałej prądu przez obciążenie i związane z tym zmniejszenie sprawno^źci stopnia zostały wyeliminowane w beztransformatorowym stopniu przeciwsobnym z wyprowadzeniem równoległym (niesymetrycznym). Dwa warianty takiego układu stopnia przedstawiono na rysunku 6-32. Na rysunku tym w celu uproszczenia nie pokazano obwodów doprowadzających napięcie polaryzacji na elektrody wejściowe elementów wzmacniających.

W układzie z rysunku 6-32a zasilanie obwodów wyjściowych elementów wzmacniających realizowane \ jest za pomocą dwóch jednakowych źródeł zasilania, połączonych równolegle, lub za pomocą jednego źródła z wyprowadzonym środkiem. W tym układzie składowa stała prądu nie płynie przez obciążenie Z₀ włączone w przewód środkowy źródeł zasilania, ponieważ średnie wartości prądów zasilania obu gałęzi układu Lt_ri i mają jednakową wartość, natomiast przepływają w tym przewodzie w przeciwnych kierunktch, w związku z czym kompensują się wzajemnie. Składowe zmienne prądów obu gałęzi układu 1-j i /-₂ płyną przez obciążenie w jednym kierunku, ' wskutek czego dodają się. Niezbędne na wejściu układu symetryczne napięcie wejściowe podawane jest z wyjścia stopnia inwer-SYineeo    Rys.    B^eztranst°^rrnaforowe stopnie

°    przeciwsobne z wejściem równoległym

W układach przedsta-    i    wyjściem    równoległym

wionych na rysunkach a) z dwoma Źródłami zasilania; b) z Jednym

6oo s c oo li_______ Źródłem zasilania i kondensatorem rozdziclaja-

-ii 1 b-j j elementy    cym w    obwodzie    obciążenia

Beztransformatorowy stopień iprzeciwsobny może pra cować zarówno w klasie A, jak i w klasie B. Mogą być w nim użyte lampy elektronowe dowolnego typu, jak również tranzystory. W przypadku użycia tranzystorów stopień upraszcza się, ponieważ w tym przypadku odpada konieczność stosowania oddzielnych uzwojeń żarzenia dla lamp w obu gałęziach, których katody znajdują się pod różnymi potencjałami względem wspólnego przewodu. Oprócz tego w przypadku tranzystorów często udaje się tak podebrać napięcie zasilania, że oporność standardowego głośnika okazuje się równa obliczeniowej oporności obciążenia kolektora, w związku z czym odpada konieczność stosowania specjalnego głośnika.

W przypadku wykorzystania w układzie z rysunku 6-32 lamp elektronowych optymalna wartość oporności obciążenia okazuje się znaczna i stopień nie może bezpośrednio pracować ze zwykłym niskooporowym głośnikiem. W takim przypadku można włączyć głośnik lub inne obciążenie niskooporowe między punkty B i C (rys. 6-32a) lub między punkty A i B (rys. 6-32b), poprzez transformator poniżający o żądanej przekładni. Podczas pracy takiego stopnia w klasie B nie będą występowały zniekształcenia powodowane odcięciem prądu, ponieważ w uzwojeniach tego transformatora nie występuje odcinanie prądu

W układzie z rysunku 6-32b zasilanie realizowane jest za pomocą jednego wspólnego źródła bez punktu środkowego; tutaj obciążenie Z₀ podłączone jest do punktów A i B poprzez kondensator rozdzielający C_r, którego oporność na dolnej częstotliwości roboczej powinna być niewielka w porównaniu z opornością obciążenia.

Jeszcze prostszy układ ma stopień beztransformatorowy prze-ciwsobny z wyjściem równoległym i wejściem równoległym (rys. 6-33); w celu uproszczenia układu obwody polaryzacji nie zostały uwzględnione na rysunku. W takim układzie stopnia stosowane są tranzystory o jednakowych parametrach i charakterystykach, jednak o przeciwnych ty,pach przewodnictwa: w jednej gałęzi układu użyty jest tranzystor typu p-n-p, a w drugim — typu n-p-n. W związku z tym po doprowadzeniu na ich wejście sygnału o jednakowej biegunowości, w jednej gałęzi prąd wzrasta, a w drugiej maleje; w rezultacie układ pracuje tak jak układ przeciwsobny przy doprowadzeniu na wejście niesymetrycznego napięcia sygnału, w związku z czym nie wymaga stosowania stopnia inwersyjnego.

Układy z rysunku 6-33. podobnie jak i układy z rysunku 6-32, mogą być zasilane z dwóch połączonych szeregowo źródeł, z jednego źródła ze wspólnym środkiem lub z jednego źródła z kondensatorem rozdzielającym, znajdującym się w obwodzie obciążenia. Wspólny przewód stopni wstępnych, w tej liczbie również i stopnia inwersyjnego jeżeli jest on stoso-

321

21 Wzmacniacze elektronowe