34 (340)

34 CZĘŚCI LAMP ELEKTRONOWYCH ZE SZKŁA

czych. Podobnie przepusty wolframowe wtapia się w szkło wolframowe (tabl. 2-4), ż którego wykonuje się również bańki lamp nadawczych. Elementy wykonane z kowaru stapia się ze szkłem kowarowym (tabl. 2-5i), a następnie łączy się ze szkłem molibdenowym.

2.3. Właściwości szkła

Stopione szkło stygnąc zwiększa stopniowo swą lepkość¹) i przechodzi ze stanu płynności w stan plastyczności, a następnie w stan kruchości. Wymienione fazy odpowiadają kolejno postaci ciekłej, postaci lepkiej i wreszcie postaci stałej.

Lepkość zmienia się zatem pod wpływem zmian temperatury. Na rys. 2-4 przedstawiono zależność lepkości (wiskozy) szkła od temperatury. Na krzywej lepkości naniesiono kilka punktów odpowiadających charakterystycznym temperaturom szkła.

Przejście ze stanu płynności do stanu plastyczności nie występuje wyraźnie. Jako temperaturę rozgraniczającą oba obszary przyjęto tzw. temperaturę topnienia T_t. Dla danego gatunku

HB

k

w

to

s

7.6

6

Punkt przemiany

Obszar obróbki

Punkt topnienia

Obszar

odprężenia

	—i-1-i-1— ł T0 Tm Tt	T(°C)
. ^stan	Stan	Stan
kruchości	plastyczności * *	płynności

Rys. 2-4. Zależność lepkości szkła od temperatury

T_g — temperatura przemiany (transformacji); T_s — temperatura powolnego zanikania naprężeń; T_a — temperatura szybkiego zanikania naprężeń; T_m— temperatura mięknienia; T₍ — temperatura topnienia

b Lepkość zwana jest również tarciem wewnętrznym lub wiskozą. Współczynnik lepkości oznaczamy przez rj. Jednostką lepkości jest poise (od nazwiska

s    G

uczonego Poiseuille’a) o wymiarze dyna-- lub - • s. Rozpatrywany przez

cm^!    cm

nas ośrodek ma wówczas lepkość równą 1 poisowi (1 P), gdy do przesunięcia powierzchni 1 cm² w tym środku z prędkością 1 cm/s równolegle do odległej o 1 cm powierzchni nieruchomej potrzebna jest siła równa 1 dynie. Szkło w stanie stopionym, np. w donicy w piecu hutniczym, ma lepkość rzędu 10P (log t) = 1) a nawet mniejszą. Odlewanie szkła w formach następuje przy lepkości ok. 100 P. Szkło nabierane (dosłownie nakręcane) na piszczel (rurka metalowa stosowana przez hutnika) ma lepkość od 10².⁵ do 10³P. Kształtowanie szkła przez wydmuchiwanie w formie przeprowadza się przy lepkości rj = 10³ h- 10⁴P. Obróbka szkła w płomieniu gazowym dokonywana jest przy lepkości szkła zawierającej się w granicach 10®    10⁸P.