354 355 (4)

zmianach częstotliwości, w korekcji częstotl i wościowo-f azowej stosuje się układy bardziej złożone, zawierające oprócz oporności i pojemności również indukcyjności.

7.4. UKŁADY ZE SPRZĘŻENIEM ZWROTNYM

7.4.1. Układy polaryzacji katodowej, siatki ekranującej, stabilizacji emiterowej

Wprowadzenie do obwodu lampy elektronowej oporności polaryzacji katodowej R_k powoduje pojawienie się szeregowego ujemnego prądowego sprzężenia zwrotnego. Jeżeli ta oporność nie jest zbocznikowana pojemnością C*. to sprzężenie zwrotne pozostaje w roboczym zakresie częstotliwości praktycznie stałe. Zmniejsza ono wzmocnienie, współczynnik zawartości harmonicznych, dynamiczną pojemność wejściową stopnia oraz zwiększa jego oporność wejściową i wyjściową.

W celu określenia współczynnika wzmocnienia stopnia z opornością Rk w obwodzie katody obliczmy napięcie Ok, równe iloczynowi zmiennej

składowej prądu katodowego /* i oporności Rk będące napięciem sprzężenia zwrotnego Osp (rys. 7-15).

Ok — 0,p — t_k Rk = S_dk O_we) R_k (7.49)

k ^_ usp — ^lk^Kk ~ '■‘dk ^u wef ⁿk

gdzie Sjk — dynamiczne nachylenie charakterystyki prądu katodowego.

Rys. 7-15. Stopień z opornością Rk w obwodzie katody

Podstawiając wartość 0_Sp do (7.7) otrzy-. mamy dla czynnego obciążenia obwodu anodowego:

(7.50)

gdzie k_u — współczynnik wzmocnienia stopnia bez R*.

Z zależności (7.50) wynika, że włączenie Rk do obwodu katodowego lampy elektronowej obniża wzmocnienie stopnia (1 + SjkRk) razy, co wynosi zazwyczaj 1,5.. .3 razy. W triodzie pracującej bez prądu siatki, prąd katodowy równa się prądowi anodowemu i dynamiczne nachylenie charakterystyki prądu katodowego Sjk równa się dynamicznemu nachyleniu prądu anodowego S«rf, które jest określone przy istnieniu Rk zależnością

S.

R,_+R_t

(7.51)

Dla lampy z siatką ekranową zazwyczaj g_t g> R,_ + R_t 1 dlatego dynamiczne nachylenie charakterystyki prądu katodowego Sjk równa się praktycznie nachyleniu charakterystyki statycznej prądu katodowego S*. W normalnych warunkach pracy lampy z siatką ekranową prąd siatki ekranującej jest proporcjonalny do prądu anodowego i S* można określić z zależności:

(7.52)

gdzie S, — statyczne nachylanie charakterystyki prądu anodowego w punkcie spoczynkowym,

f_M * ^rro — prądy spoczynkowe anodowy i siatki ekranującej.

Współczynnik zawartości harmonicznych stopnia z opornością Rk w obwodzie katody znajdziemy podstawiając wartość U,_p z (7.49) do (7.10). Uwzględniając powyższe, otrzymamy dla triody i dla lampy z siatką ekranową:

^yp triody

h

sp triody ⁼ l_+StdR_k

h

k.prckr. “ _1+SjfeRji

(7.53)

gdzie h — współczynnik zawartości harmonicznych stopnia bez R*.

Wyjściową oporność lampy g_atp przy istnieniu R* można obliczyć metodą biegu jałowego i zwarcia. Przy zwarciu obciążenia obwodu wyjściowego prąd w tym obwodzie wyniesie zgodnie z rys. 7-15:

e#+^Rł:

K;lO-h,Rk)

e*^+Rk

K.O

£_s+(l + K„)Rk

(7.54)

Dzieląc napięcie wyjściowe biegu jałowego U*yjxx, równające się w danym przypadku K«U, przez otrzymaną wartość Ikt, otrzymamy

(7.55)

Zależność (7.55) jest wygodna przy obliczeniach oporności wyjściowej triody. Dla lampy z siatką ekranującą K« §> 1; pomijając w (7.55) jedność w porównaniu z K, oraz podstawiając iloczyn S,g, zamiast K« i zastępując nachylenie prądu anodowego S, nachyleniem prądu katodowego Sk, otrzymamy dla lampy z siatką ekranową:

(7.56)

Om yp

W ten sposób wprowadzenie Rk do obwodu katody jak gdyby zwiększa oporność wewnętrzną lampy. Polepsza nieco charakterystyki częstotliwościową i fazową stopnia oporowego na dolnych częstotliwościach i pogarsza je na górnych częstotliwościach. W stopniu z triodą pogorszenie charakte-

355