35 (439)

na podstawie analizy dynamicznej lub jako reprezentowane przez równoważną silę statyczną. Przyjęto założenie, że ciało uderzające pochłania całą energię. Ponadto podano równoważne siły statyczne, spowodowane uderzeniem samochodowym w elementy konstrukcji wsporczych powyżej lub w sąsiedztwie jezdni, a także uderzeniem samochodem ciężarowym w nadbudowy. Określono też sposób przyjmowania obciążeń spowodowanych uderzeniem podnośników widłowych.

W PN-EN 1991-1-7 przedstawiono oddziaływania spowodowane przez eksplozje wewnętrzne w odniesieniu do projektowania wszystkich części budynku i innych budowli. Dotyczy to obiektów, gdzie jest spalany lub przetwarzany gaz lub są składowane albo transportowane materiały wybuchowe takie jak: gazy wybuchowe, płyny tworzące wybuchowa opary lub gaz. Konstrukcje nośne takich obiektów powinny być tak projektowane, aby powstrzymać stopniowe zawalenie się wynikające z eksplozji wew nętrznej. Ponadto należy zastosować rozwiązania konstrukcyjne ograniczające konsekwencję eksplozji.

PN-EN 1991-1-7 zawiera 4 załączniki o charakterze informacyjnym. Załącznik A określa zasady i metody projektowania budynków' z uwzględnieniem postulatu ograniczenia obszaru zniszczenia miejscowego od nieokreślonej przyczyny tak, aby uniknąć niewspółmiernego zawalenia się. Załącznik B zawiera wytyczne do planowania i dokonania oceny ryzyka w zakresie budynków' i budowdi. Załącznik C określa wytyczne do przybliżonego projektowania dynamicznego konstrukcji poddanych uderzeniom wyjątkowym przez pojazdy drogowa, pojazdy kolejowe i statki, na podstawie modeli uproszczonych lub empirycznych. Załącznik D dotyczy eksplozji wewnętrznych pyłów w pomieszczeniach, ładowmiach okrętowych i zbiornikach na materiały sypkie, eksplozji gazu ziemnego oraz eksplozji w tunelach drogowych i kolejowych.

2.9. Uuuagi końcowe

Dachów nie trzeba odśnieżać, co sugerują władze, lecz bezpiecznie je projektować. Powinno się usuwać przyczyny (niedostateczną nośność obiektów], a nie efekty obciążeń śniegiem.

Wybór poziomu bezpieczeństwa jest kompromisem między minimalnymi nakładami ekonomicznymi niezbędnymi do powitania budowli (i jej utrzymania zgodnie z przeznaczeniem) oraz uzyskanym stopniem niezawodności, gwarantującym małe prawdopodobieństwo zniszczenia (którego skutki byłyby akceptowane ze względów' ekonomicznych lub związanych z zagrożeniem życia ludzkiego). W tym aspekcie należy zwrócić uwagę na znaczenie prognozy wystąpienia niekorzystnych sytuacji dla obiektu - właściwej identyfikacji oddziaływań.

Na uwagę zasługuje fakt, że wartości obliczeniowe oddziaływań klimatycznych przyjmowane zgodnie z Eurokodami (np. śniegiem - S_d = S_k y_s = S_k 1,5, wiatrem - W_d = W_k y_iv = W_k 1,5) mają okres powrotu około 700800 lat, co świadczyłoby o stosunkowo małym ryzyku ich przewyższenia. Równocześnie trzeba mieć świadomość, że są odnotowywane także oddziaływania przekraczające wartości obliczeniowe [2-21], [2-22], Np. na rys. 2.21 pokazano widok zniszczeń po przejściu trąby powietrznej 15.08.2008 r. w Kalinie (województwo śląskie). Obciążenie wiatrem w tym przypadku zdecydowanie przekraczało wartości nonuowe. Takie obciążenia występują stosunkowo rzadko, a projektowanie budowii na tak duże parametr)' oddziaływań wymagałoby zdecydowanie większych nakładów inwestycyjnych.

Wystąpienie oddziaływań przekraczających w'artości prognozowane zgodnie z normami jest swoistym rodzajem wytrzymałościowego testu na poprawność zaprojektowania i realizacji budowli. Stosunkowo często, w sposób nieuzasadniony, ponadnormatywne oddziaływania klimatyczne są wymieniane jako przyczyny awarii czy katastrofy budowlanej. Zazwyczaj takie obciążenia jedynie identyfikują niedostateczną nośność konstrukcji. Tak było np. w przypadku katastrofy hali Międzynarodowych Targów Katowickich w 2006 r.

(rys. 2.22). Przyczyną tej katastrofy budowlanej były rażące błędy konstrukcyjne ustroju nośnego, a przede wszystkim jego niedostateczna wytrzymałość. Należy więc odróżniać okoliczności (duże obciążenia śniegiem dachu hali) , od przyczyny katastrofy (niedostateczna wytrzymałość konstrukcji nośnej obiektu).

Rys. 2.22. Widok zniszczenia hali Międzynarodowych Targów Katowickich po katastrofie w 2006 r.

Analiza katastrof i aw'arii budowłanych podczas śnieżnych zim (w latach 1962/63, 1969/70,1978/79) wykazała, że były one spowodowane przez błędy ludzkie (błędy

42

EUROKODY - ZESZYTY EDUKACYJNE Buildera - ODDZIAŁYWANIA NA KONSTRUKCJE

styczeń 2011