369 (4)

0, jakie są stopy aluminium do pracy w podwyższonej temperaturze?

Są to stopy zawierające następujące pierwiastki stopowe: Cu, Mg, Si, Ni, Ti, Fe, Cr, Zr. Stosuje się je na elementy silników spalinowych, jak tłoki, głowice i inne w przemyśle lotniczym i rakietowym. Są nagrzewane nawet do 350°C i muszą zachować odpowiednie własności w ciągu długiego czasu. Używa się ich w stanie lanym lub po obróbce plastycznej (prasowaniu, tłoczeniu). Przedstawicielem tej grupy jest PA29, zawierający ok. 2% Cu; 1,5% Mg; po ok. 1% Si, Ni i Fe oraz ok. 0,2% Ti. Stop ten nie wykazuje prawie spadku twardości do temp. 200°C.

Innymi stopami o własnościach żaroodpornych jest SAP i stop Al-Cr-Zr otrzymywany z granulek przesyconego roztworu.

1536. Co to jest SAP?

Jest to materiał wytwarzany metodą prasowania i spiekania utlenionego proszku aluminiowego. Skrót SAP pochodzi od angielskiego Sintered Aluminium Powder (spiekany aluminiowy proszek). Podczas prasowania AI2O3 pokrywający ziarna proszku zostaje pokruszony i powstają dyspersyjne cząstki umacniające stop, hamujące ruch dyslokacji i migrację granic ziarn, a także poślizg po granicach ziarn. SAP zawierający ok. 7% AI2O3 rekrystalizuje dopiero w temp. 500°C, tj. 0,8T_top- Z rysunku 15.11 wynika, że powyżej temp. 500°C wytrzymałość SAP-u jest wyższa niż innych ża-rowytrzymałych stopów aluminium.

AlMgSi (PAą_E Ti- Cechuje się do^ śszą od czystegoalE-waioojegosMm ie. Jest on poddtar , najpierw pretor | iłcany (90%

:nie (105°C, ok. 10; wytrzymałość#* ivać na przewody ^ ju tego wytwifl*

-to wy, domowyite;

Rys. 15.11. Zależność wytrzymałości żarowytrzyma-łych stopów aluminium od temperatury pracy (Ch. Imanow)

369