37 (329)

Koszty pracy maszyn leśnych

Podczas wykonywania danej operacji, składającej się z kilku czynności, wymagających pracy silnika na różnych poziomach obrotów, liczbę przepracowanych motogodzin można określić na podstawie poniższej formuły:

(10)

m -r, +n₂ -i₂ + ... + n_k -i_k M = —— -— -mth

gdzie:

M - liczba motogodzin,

n, - liczba obrotów silnika w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę) przy wykonywaniu 1-ej czynności,

n₂ - liczba obrotów silnika w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę) przy wykonywaniu 2-ej czynności,

n_k - liczba obrotów silnika w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę) przy wykonywaniu ic-tej czynności,

n_z - liczba obrotów znamionowych w jednostce czasu w jednostce czasu (najczęściej wyrażona na minutę),

t - rzeczywisty czas pracy silnika w godzinach.

Niektóre maszyny mają wbudowane liczniki motogodzin pracy, których wskazania wykorzystywane są przede wszystkim do podjęcia decyzji o przeprowadzeniu przeglądów i remontów.

2.11. Jednostkowy koszt pracy maszyny

Z uwagi na zróżnicowanie warunków pracy agregatów maszynowych oraz ich różną wydajność eksploatacyjną na poszczególnych powierzchniach, jako podstawową jednostkę przy rozliczaniu usług maszynowych stosuję się najczęściej godzinę pracy. Innymi stosowanymi jednostkami rozliczeniowymi są hektar, tona czy metr sześcienny.

Godzinę pracy odnosi się przede wszystkim do prac (usług) wykonywanych w drzewostanach o bardzo małych powierzchniach, nieregularnym kształcie, prowadzonych w warunkach szczególnie niekorzystnych dla większości maszyn, z uwagi na osiąganie niezadowalających wydajności pracy.

Przedstawiane w różnego typu kalkulacjach koszty jednostkowe pracy maszyn leśnych odnoszą się z reguły do przeciętnych warunków terenowych występujących w lasach w Polsce. W przypadku wystąpienia warunków trudniejszych (ciężkie gleby, powierzchnie leśne o nieregularnym kształcie i małej powierzchni, duża odległość i trudny do nich dojazd, nierównomierna rzeźba terenu, zróżnicowane: więźba drzewostanu, gleba) jednostkowe koszty eksploatacji maszyn będą odpowiednio wyższe.

Jednostkowy koszt pracy maszyny (K_je) odpowiada sumie jednostkowych kosztów stałych i zmiennych:

K_je = K_js+K_jz (zł/h)    (11)

gdzie:

Kj_e-jednostkowy koszt pracy maszyny (zł/h),

Kj_s-jednostkowy koszt stały (zł/h),

Kj_z - jednostkowy koszt zmienny (zł/h).

37