337 (10)

18. Wybóf drogi oceanicznej z uwzględnieniem warunków pogodowych 337

Na rozwój metod optymalizacji trajektorii w żegludze oceanicznej miały wpływ takie czynniki, jak:

•    informacje o środowisku, źródła danych i prognostyka ich zmian;

•    sposób nadawania informacji o pogodzie, jak również ułatwienia łączności w przekazywaniu danych;

•    rozwój systemów nawigacyjnych do kontroli ruchu na trajektorii;

•    rozwój technologii komputerowej;

•    predykcja ruchu kadłuba na fali, zachowanie się statku w zależności od zakłóceń;

•    metody projektowania i realizacji ruchu po trajektorii;

•    uzyskiwane efekty ekonomiczne wynikające z optymalizacji trajektorii.

Wiele publikacji dotyczących rozwoju metod realizacji optymalnej trajektorii na oceanie ukazało się w USA. Wymienić tu można przede wszystkim takich autorów, jak: Hamilton. Faulkner, Gregor, Marks, James, Dupin, Frankel, Chen. W Wielkiej Brytanii tą tematyką zajmowali się: Hogben, Luinb, Zobel. Babbcdge, Motte i Mackie, natomiast w Polsce - Chodkowski i Wiśniewski.

Obecnie problemem optymalizacji zajmuje się wiele instytutów naukowych i dydaktycznych na całym świecie. Wyszczególnione wyżej nazwiska „klasycznych" już autorów, stanowią małą część nazwisk o światowej sławie, zajmujących się tym bardzo szerokim problemem nawigacji morskiej.

18.3. Kryteria stosowane w czasie przejścia nawigacyjnego na optymalnych trasach oceanicznych

Przejście statku przez zadane obszary i fazy pływania musi zawierać oprócz ograniczeń, również i kryteria jakości realizacji celu. Plan podróży statku, będącego obiektem sterowania i podejmowania decyzji, musi zawierać możliwości alternatywnego wyboru kryteriów, w zależności od ewentualnego wystąpienia określonych, przewidywanych lub panujących warunków na trasie. Wyróżnia się kilka grup statków, w zależności od przeznaczenia, rodzaju ładunku, pory roku. rejonu żeglugi, które mają możliwość wyboru kryteriów. Obecnie przy wyborze trasy (rys. 18.2) stosowane są następujące kryteria:

1.    Minimalizacja czasu przejścia (T - minimum). Dla statków, mających dobrze zamocowane ładunki, silną budowę kadłuba, silne i w dobrym stanie technicznym silniki główne, można planować trasę na podstawie kryterium minimum czasowego. Takie kryterium mogą również przyjmować tankowce lub masowce, pływające na trasach oceanicznych.

2.    Minimalizacja uszkodzeń ładunku (D_c - minimum). Dotyczy to małych statków, przewożących ładunki pokładowe. Statki przeznaczone do transportu samochodów lub innych cennych ładunków, które mogłyby ulegać uszkodzeniom podczas sztormu, powinny wybierać najkorzystniejsze warunki pływania.