404 (9)

arsenopiryt FeAsS - 52,4%, galena PbS - 42,4%, pirotyn Fe₇S₈ — 39,9%, piroluzyt Mn0₂ — 33,1 %, hematyt Fe₂0₃ — 25%). Preparaty wzorcowe mają prosto obcięte brzegi, by mogły być ściśle przysunięte do preparatu z kryształu badanego. Do dokładniejszych pomiarów zdolności refleksyjnej są używane mikrofotometry szczelinowe lub przyrządy optyczne wyposażone w fotokomórki.

Jeżeli kierunki drgań przekroju eliptycznego indykatrysy tworzą z.kierunkami drgań polaryzatora kąty różne od 0 i 90°, to światło odbite jest również spolaryzowane, ale w innej płaszczyźnie niż światło padające. Efekt ten nazywamy skręceniem przez odbicie płaszczyzny polaryzacji światła padającego. W położeniu normalnym, tj. gdy jeden z kierunków drgań pokrywa się z kierunkiem drgań polaryzatora, nie występuje skręcenie płaszczyzny polaryzacji.

Tablica 6.10

Zależność rodzaju połysku od zdolności refleksyjnej i wartości współczynnika załamania światła

Kryształy	X, %	n
Przezroczyste
połysk szklisty	2-10	E3-1,9
. połysk diamentowy	10-29	1,9-3,2
Nieprzezroczyste	'
połysk szklisty	2-9	1,3-1,85
połysk półmetaliczny	9-20	1,85-2,4
połysk metaliczny	20-95	>2,4

W zależności od zdolności refleksyjnej kryształy wykazują różne rodzaje połysku obserwowane również w badaniach makroskopowych (tabl. 6.10). Rozróżniamy jeszcze połysk tłusty (zbliżony do szklistego) występujący np. na przełamie kwarcu, połysk perłowy (mieniąca się barwami powierzchnia) występujący np. w kamieniu księżycowym (tj. odmianie skalenia) oraz połysk jedwabisty zaobserwowany na niektórych włóknistych skupieniach błyszczących minerałów (np. gipsu, chryzotylu). Kryształy nie mające połysku nazywamy matowymi.

6.6.Ó.2. Dwójodbicie

Dwójodbiciem AR lub pleochroizmem refleksyjnym nazywamy różnicę współczynników odbicia dla danego przekroju (Ry~ R_a'). W kryształach optycznie dwuosiowych maksymalną wartość dwójodbicia (Ry — R_a) wykazuje przekrój zgodny z płaszczyzną osi optycznych. W kryształach jednoosiowych największe dwójodbicie (R_s — i%) wykazują przekroje główne, tj. zawierające oś optyczną (równoległe do osi optycznej). Kryształy optycznie izotropowe nie wykazują dwójodbicia.

Dwójodbicie można zaobserwować przy jednym nikolu podczas obrotu stolika mikroskopowego wraz z badaną płytką. Naprowadzamy kolejno wektory optyczne (kierunki drgań) na kierunek drgań polaryzatora. Kryształ optycznie anizotropowy, o ile nie jest wycięty prostopadle do osi optycznej, zmienia zdolność odbijania światła po obrocie stolika o 90°, Zjawisko to występuje często jeszcze wyraźniej po zastosowaniu imersji.

408