47 (171)

Rozdział 2 53

będzie odwęglana. Wpływ składu atmosfery i temperatury na proces nawęglania jest przedstawiany na wykresach równowagi reakcji nawęglania. Dla atmosfery CO/CO2 wykres taki jest pokazany na rysunku 2.2. Część wykresu nad krzywą odpowiadającą danej zawartości węgla w stali jest obszarem nawęglania, a pod krzywą - odwęglania. Tak na przykład atmosfera zawierająca 90% CO przy temperaturze 750°C (punkt a) będzie nawęglała żelazo, ale przy temperaturze 900°C (punkt a-s) będzie odwęglać stal o zawartości 0,4% C, chociaż może nawęglać stal

0    zawartości 0,2% C. Aby nawęglać stal o zawartości 0,8% C przy temperaturze 900°C atmosfera musi zawierać 98% CO. Podobne wykresy są sporządzane także dla innych atmosfer, np. dla metanu. Wykazuje on przeciwne działanie, tzn. ze wzrostem temperatury jego zawartość konieczna do nawęglania jest coraz mniejsza

1    powyżej 900°C wynosi kilka procent.

Rys. 2.2. Wykres równowagi reakcji nawęglania w atmosferze COj -i- CO (wg T. Malkiewicza)

\J2.1S. Co to jest punkt rosy i jak się go określa?

Punkt rosy jest to temperatura, przy której prężność pary wodnej zawartej w atmosferze równa się prężności pary nasyconej, czyli temperatura, przy której następuje skroplenie pary wodnej zawartej w atmosferze. Najprostszy indykator punktu rosy składa się z komory przedzielonej lustrzaną membraną na dwie części. Jedna jest wypełniona gazem atmosfery, druga służy do ochładzania membrany (np. drogą rozprężania adiabatycznego CO2). Moment pojawienia się rosy obserwuje się przez lupę i odczytuje się temperaturę membrany mierzoną za pomocą opornika termometrycznego. Są też w użyciu indykatory zautomatyzowane o działaniu ciągłym. Po odczytaniu temperatury punktu rosy, z tabel lub wykresów możemy odczytać potencjał węglowy.