47 (247)

METODY WYTWARZANIA RUR! I BANIEK SZKLANYCH 47

Powstały przy wydmuchiwaniu baniek (jak również innych wyrobów) nadmiar szkła, tzw. kapę, odcina się najczęściej po odprężeniu całości w odpowiednich piecach do odprężania, na specjalnych maszynach zwanych opękarkami.

Bańki o stosunkowo małych wymiarach (np. bańki lamp odbiorczych typu spłaszczowego, lub bańki lamp całoszklanych, jak również bańki żarówkowe) potrzebne w dużych ilościach produkuje się przy zastosowaniu automatów.

Pierwszym automatem, który znalazł zastosowanie przy wyrobie baniek szklanych, był automat typu ssącego. Działanie tego urządzenia jest następujące: odpowiednia porcja masy szklanej pobierana jest z lustra wanny za pomocą części maszyny zwanej ssakiem i następnie podawana do formy wstępnej. Reszta ciągnącego się szkła zostaje odcięta stalowymi nożycami. Forma wstępna ma za zadanie uformowanie główki. Następuje tu również wstępne rozdmuchanie, po czym ostateczne ukształtowanie się bańki następuje w formie właściwej. Podczas kształtowania w formie rozdmuchiwana bańka obraca się naokoło swej osi. Wyprodukowana za pomocą automatu bańka wraz z kapą przenoszona jest transporterem do maszyny zwanej opękarką, w której następuje odcięcie kapy. Po operacji tej bańka o kształcie ostatecznym odprężana jest w piecu do odprężania.

Automatem pracującym na tej zasadzie był automat typu Westlake (1912 r.) o praktycznej wydajności do 45 000 sztuk na dobę. Udoskonalonymi urządzeniami tego typu są automat typu Ivanhoe i jeszcze lepszy typu Philipsa.

Oprócz tych automatów istnieją jeszcze automaty zasilane kroplowo oraz automaty taśmowe (np. typu Corninga) o największej wydajności.

Prasowanie elementów szklanych, odgrywających w ostatnich czasach coraz większą rolę, przeprowadza się w ten sposób, że do formy metalowej wlewa się odpowiednią porcję masy szklanej, a następnie wciska stempel. Masę szklaną podaje się w ten sposób, że na koniec pręta metalowego, tzw. nabieraka, „nakręca się” (czyli nabiera się przez nakręcanie) odpowiednią ilość masy szklanej i przenosi szybko nad formę, do której masa spływa. Nadmiar szkła odcina się stalowymi nożycami¹).

Trudności występujące przy stosowaniu tej metody, a szczególnie przy pracy na prasach o obracanym ręcznie stole wyposażonym w kilka form, polegają głównie na utrzymaniu odpowiedniej temperatury

1

) Prasowania — w przypadku produkcji masowej — dokonuje się na specjalnych automatach. Szkło podawane automatycznie w postaci płynnej masy w odpowiednich porcjach, lub też w postaci np. pierścieni szklanych, które podlegają stopieniu przed prasowaniem.