48 49

2.    ( /y dbano o niezbędną dyscyplinę, (ad, porządek i estetykę w klasie ora/ w działaniu dzieci i własnym?

3.    Czy działania prowadzącego cechowała niezbędna celowość i konsekwencja?

4.    Czy wykazał się on dostateczną plastycznością i inwencją twórczą w reagowaniu na nieprzewidziane okoliczności?

5.    Czy prowadzący wykazał się konieczną wiedzą merytoryczną w zakresie realizowanej tematyki?

6.    Czy wykazał się dostateczną wiedzą pedagogiczno-metodyczną?

7.    Czy posiadał wystarczające umiejętności praktyczne (manualne, obsługa sprzętu audiowizualnego, pomocy dydaktycznych itp.)?

8.    Czy dysponuje odpowiednimi środkami i umiejętnościami warsztatowymi (postawa, mimika, język, głos, śpiew, pismo, rysunek itp.)?

9.    Czy dostatecznie precyzyjnie i jasno formułowano pytania, problemy, zdania?

10.    Czy aktywizowano i motywowano uczniów? W jaki sposób?

11.    Czy stosowano oceny cząstkowe?

12.    Czy prowadzący wykazahsię spostrzegawczością, zwracał uwagę na błędy i ich korygowanie?

13.    Czy wykazał się taktem pedagogicznym, kontaktowością, naturalnością?

14.    Czy znał i respektował umowy oraz zwyczaje obowiązujące w klasie?

15.    Czy pracował indywidualnie z dziećmi, pomagał potrzebującym, inspirował je?

16.    )aki stosował styl kierowania pracą? Czy stwarzał sprzyjającą atmosferę?

17.    Czy respektował zasady ekonomiki działania, stopniowania wysiłku?

18.    Czy optymalnie wykorzystał czas zajęć?

19.    Czy jego ubiór i wygląd były stosowne i estetyczne?

III. Faza kontroli

1.    Kontrola pracy uczniów.

-    Czy prowadzący znał i respektował możliwości indywidualne uczniów?

-    Jakie stosował kryteria w ocenianiu? Czy znane były dzieciom?

-    Czy kontrolę i ocenianie stosował systematycznie?

-    Czy stosował samokontrolę i samoocenę uczniów? Czy uczniowie mieli współudział w ocenie?

-    Jakie stosował sposoby wyrażania oceny?

2.    Samokontrola i samoocena (ewaluacja działalności własnej).

-    Czy prowadzący dostrzega i umie nazwać zalety i błędy pi/<< prowadzonych zajęć?

-    Czy potrafi dokonać oceny w kontekście przyjętych celów, sku teczności zastosowanych sposobów postępowania? Ich realność I ex post factu?

-    Czy potrafi wskazać przyczyny trudności i niepowodzeń i sformu łować pozytywne wnioski do ich przezwyciężenia w przyszłości?

-    Czy potrafi sformułować postulaty dotyczące lepszych lut) altei natywnych rozwiązań całości lub fragmentów zajęć?

Suplement

Według T. Pszczołowskiego dobre działanie winno być:

•    skuteczne, czyli osiągać zamierzony cel,

•    dokładne, czyli zbliżone pod istotnymi względami do wzoru,

•    staranne, czyli wykonane z troską o udatność wytworu, w miarę konieczności twórczo wzbogacane o niezbędne elementy,

•    poprawne, czyli pozbawione usterek,

•    ekonomiczne, czyli wydajne i oszczędne¹⁸,

jako na główne błędy w działaniu, czyli błędy praktyczne, T. Kotarbiński wskazuje na:

-    rutynę,

-    niedołęstwo,

-    opieszałość,

-    niedostatek sił,

-    brak wiedzy¹⁹.

Zakończenie

Przegląd metafor, którymi w toku dziejów posługiwano się dla opisu działalności wychowawczej, jest bogaty i zróżnicowany. Działalność tę porównywano do aktywności artystycznej, agrarnej, rzemieślniczej a nawet przemysłowej. Zwolennicy pedagogiki-sztuki podkreślają twórczy charakter

’⁸ Por. T. Pszczotowski, Zarys sprawnego działania, Warszawa 1967, s. 184-193. ¹⁹ Za: T. Pszczotowski, Zarys sprawnego działania, s. 193.

49