4 (1682)

4.2. Węglowodory 91

Diterpenem (n = 4) jest cembren występujący w olejku eterycznym sosny, tritcrpc-nem (n = 6) jest skwalen — składnik nie ulegającej hydrolizie frakcji tranu z wątroby ryb, natomiast tetraterpenem (n = 8) jest /3-karoten — pomarańczowy barwnik marchwi. Przy dużych wartościach parametru n tworzą się politerpeny wchodzące w skład kauczuku naturalnego i lateksu.

Mentan jest węglowodorem macierzystym terpenów monocyklicznych. Ma silny zapach mięty. Otrzymywany jest syntetycznie przez uwodornienie terpenów monocyklicznych, np. limonenu i p-cymenu. W przyrodzie nic występuje, natomiast jego pochodne, np. alkohol mentol, znajdują się w składzie wielu olejków eterycznych, m.in. mięty pieprzowej i kędzierzawej.

Limonen jest pochodną mentanu, o zapachu pomarańczy. Występuje w olejku pomarańczowym (do 90%), kminkowym (do 40%) i sosnowym. Stosowany jest jako czynnik zapachowy w mydłach. Uwaga: może wywołać podrażnienie skóry!

mentan    limonen

ot- i /3-FeIandren to główne składniki olejku kosodrzewinowego, a także olejku eukaliptusowego i terpentynowego. W kosmetyce stosowane są do produkcji ziołowych kompozycji zapachowych. Uwaga: mogą wywołać podrażnienie skóry!