42 (415)

Ol I cU-fołafc (itdX VI Sajłiu-Slueany IroJl. /\vUvła ęttfaan*, \Uir>/jvi 2CW7 »Sh\'*7H.KH OM5IIM.5 v ty VkN PWN 2W7

ROZDZIAŁ 3 Uwarunkowania polityki społecznej 63

neutralności wobec polityki w wydaniu partyjnym oraz zwiększenia zdolności lobbystycznych.

Uwarunkowania materialne

Pod względem PKB per capita według parytetu siły nabywczej, wynoszącego w 2004 roku 13 275 USD. Polska znajdowała się na 51 miejscu w święcie¹. Wyższą, 36 pozycję na 177 sklasyfikowanych państw, zajmowała w rankingu rozwoju społecznego opartego na HDI (0,858). Dynamika dochodu narodowego była po 1989 roku zróżnicowana; w ostatnich latach Polska rozwija się szybciej niż przc-cięrnic kraje „starej Unii", choć wolniej niż jej pozostali nowi członkowie. Przy obecnym tempie wzrostu gospodarczego możliwe jest osiągnięcie za kilkanaście lat poziomu najsłabiej rozwiniętych państw U-15 - Grecji i Portugalii. Wskaźniki te sytuują Polskę w grupie państw wysoko rozwiniętych pod względem społecznym (według kryteriów UNDP) i względnie zamożnych w skali świata. Bardziej obrazowo można jednak określić sytuację Polski jako kraju „najbiedniejszego wśród najbogatszych". z uwagi na miejsce zajmowane wśród państw OECD i UJE. W tej ostatniej organizacji Polska pod względem dochodu na statystycznego mieszkańca wyprzedza tylko Łotwę (niedawno wyprzedziły nas Estonia i Litwa), natomiast pod względem IIDI - państwa bałtyckie i Słowację². Udział wydatków publicznych w PKB jest stosunkowo wysoki (44,9% w 2004 roku) i odpowiada średnim wydatkom w OECD*. Oznacza to, że Polska angażuje w regulowanie sfery społecznej i gospodarczej relatywnie więcej środków niż wiele zamożniejszych państw.

Poziom wskaźników makroekonomicznych, umożliwiający generowanie odpowiednich środków, sytuuje Polskę w grupie państw mających realne możliwości wyboru jednego / bardziej rozwiniętych, ponadrudymcntarnych modeli polityki społecznej, choć jednocześnie ten wybór jest mniejszy niż w przypadku najbogatszych krajów. W porównaniu z nimi swobodę kształtowania polityki społecznej ograniczają dodatkowo inne uwarunkowania związane z zasobami materialnymi.

Najważniejszym z nich jest sytuacja na rynku pracy. Poziom rejestrowanego bezrobocia jest najwyższy w UF., zarazem przy jednym z najniższych wskaźników faktycznego wieku przechodzenia na emeryturę (według OECD w 2004 roku wynosił on 60,5 lat i był od 2 do 5 lat niższy niż w najbogatszych krajach eurojxj-skich)⁴. Oba te czynniki bardzo obniżają wskaźnik aktywności zawodowej ludności - wynosi on poniżej 52% (przy średnim wskaźniku dla UF- wynoszącym około 63%)'. Spadek aktywności zawodowej ludności o ponad 3 min w latach 90. nic był w całości spowodowany modernizacją gospodarki. Negatywną rolę odegrały także

' http:/i'en.wikipe<lia.org'^,wiki/Usi_o(_counn^-i«s_by_GDP.

^! Eurost.it.

¹ .Economic Outlook" 2005. nr 77.

* WedluR innych danych przeciętny wiek przechodzenia na emeryturę w Polsce wynosi 57 lat dla mężczyzn i 56 dla kobiet.

' F.wpioyment In Furopr 2004. Europran Commission.