53 (296)

a I-cU-forakc:d\ VI S*>lkuSi.v«> |ml.i. AOnfa ifufaaur.ttWw.».’U)7 KHN1^i-W-OI-IMO(-S. «" t? »N 1-WN 210?

ROZDZIAŁ 4 Wartości i zasady polityki ipołecraej 75

Większa równość - czy musi być sprzeczna z wolnością i różnorodnością?

Większe bezpieczeństwo czy musi blokować aktywność i samodzielność, godność i samorealizację jednostek ludzkich?

Większy dobrobyt materialny - czy musi ograniczać dostęp do wartości ekologicznych, do niezniszczonej, przyjaznej człowiekowi przyrody?

Większa solidarność czy musi tłumić rozwój indywidualności?

Wolność - czy trzeba do mej dążyć kosztem pozostałych wartości, uderzając w godność i samorealizację ludzi?

Postęp naukowo-techniczny czy musi odbierać ludziom pracę i podmiotowość?

Na wszystkie te pytania odpowiedzmy: NIE!

Głęboko przemyślany program działania, oparty na podstawach naukowych i wynegocjowany ze wszystkimi ważnymi silami społecznymi, pozwoli przybliżać się jednocześnie do wszystkich tych elementów dobrostanu. Nie jest to łatwe, a błędy programowe mogą wywołać okazjonalny i usuwalny konflikt tych wartości.

Demokratyczne dochodzenie do konsensusu aksjologicznego

Decydent prowadzący politykę musi podołać trudnemu zadaniu uzgadniania diagnoz i programów preferowanych przez różne odłamy społeczeństwa, realizujących różne wartości, jeśli pozostają ze sobą w konflikcie i w jakimś stopniu konkurują ze sobą.

•    Wszystko zaczyna się w fazie definiowania problemów społecznych wymagających rozwiązania. Nic jest to tylko kwestia technik badawczych. Wielką rolę odgrywa tu wartościowanie obserwowanych zjawisk. Dla jednych ta sama polska szkoła jest zbyt konserwatywna, dla innych - zbyt liberalna.

Czy można czyjąś percepcję problemu uznać za „słuszniejszą" od innej? Bardzo ważna jest szersza społeczna partycypacja w definiowaniu problemu czekającego na rozwiązanie, ponieważ „kro definiuje, ren decyduje". A przecież, także często w praktyce politycznej dopuszcza się do partycypacji społeczeństwa dopiero w dalszych fazach procesu politycznego, po ogłoszeniu przez, czynniki oficjalne programu, gdy już wiele możliwości z.ostało wyeliminowanych. Politycy zżymają się. jeśli obywatele nie zgadzają się z ekspertami co do natury problemu lub nawet uznają samo istnienie lub kondycję podmiotu politycznego za problem wymagający rozwiązania. Ale dla badaczy jest to argument przemawiający za partycypacją obywateli już w fazie diagnozowania problemu: da to co najmniej raki pozytywny efekt, że politycy wyartykułują i wytłumaczą swoje stanowisko w sposób pełniejszy i bardziej przekonujący.

•    Kolejne ważne funkcje, jakie pełnią wartości w polityce społecznej, to: funkcja programowa, gdy tym wartościom podporządkowane są cele polityki społecznej, zapisane w akiach prawnych i realizowane, oraz funkcja motywacyjna - gdy dążenie do zdobycia owych wartości motywuje uczestników programu do