55 (128)

JT OAX^

t ’j»*    ¹

. ZCS-1M ft. »»«> M

-W. _-»A.

h

Top www

TECHNIKA

NAGŁOŚNIENIOWA

Rys. 3

I Obc Uzas		0A	1A	2A
230V	VCC	25V	20,3V	17,5V
	max Ureg	21,5V	18,5V	-
212V	VCC	23V	18,4V	15,8V
	Max Ureg	20V	17,5V	-

Tabela 1

Rys. 4

VCC GND

IN- IN+

TT”

regulowanej wartości. Jest to konstrukcja autorstwa Stefana Roguskiego (EdW 2/2008 str.

22). Potencjometr PRl to wie-loobrotowy helitrim, którym ustawia się napięcie dokładnie równe 5V względem dodatniej szyny zasilania (+15V) na P2.

Wzmacniacz operacyjny tak -

wystcrowuje swoje wyjście za pośrednictwem wtórnika emiterowego T2, żeby uzyskać na rezystorach pomiarowych R7-RH napięcie występujące na P2. Zasada działania opiera się więc na prawie Ohma I = U/R i z niego można wyliczyć prąd wyjściowy źródła. W moim układzie zastosowałem 5 wyłączników hebel-kowych, którymi wybieram potrzebny zakres prądowy. Tranzystor T2 wyposażyłem w mały radiatorek o powierzchni kilku cm².

Trzecią częścią, przedstawioną na rysunku 2, jest wskaźnik napięcia wyjściowego zasilacza regulowanego, wykorzystujący moduł miernika PMLCDL, który jednak musi być zasilany z niezależnego źródła. Rozsądnym rozwiązaniem okazało się zaprojektowanie dodatkowej przystawki - przetwornicy pojemnościowej według propozycji Piotra Góreckiego (Kuchnia Konstruktora w EdW 5,7,8 / 2007). Za pomocą helitrimu wieloobrotowego i kostki U2 ustawia się napięcie na zacisku V+ równe 3,2V. Końcówki pomiarowe IN+ oraz IN- podłączyłem wyjścia zasilacza regulowanego. Zmiany zakresu PMLCDL z 200mV na 20V dokonuje się przez zmianę rezystorów RA i RB w samym module.

Zastosowałem stabilne elementy odpowiednio lk£2 i I00k£2 z szeregu l%. Kropkę punktu dziesiętnego przestawiłem „na środek”, usuwając oryginalną zworę z punktów PI, a umieszczając ją w punktach P2.

Ostatecznie po kalibracji wskazań miernika, był on gotowy do zamontowania w zasilaczu.

Montaż

i uruchomienie

Część układu zmontowałem na płytce drukowanej pokazanej na rysunku 3, zaprojektowanej w programie EAGLE. Reszta elementów z rysunku 1, tzn. stabilizatory i towarzyszące im elementy, montowane są na radiatorze zasilacza. Układy U1-U4 przykręciłem do radiatora, stosując silikonowe przekładki izolacyjne oraz odrobinę pasty termoprzewodzącej. Główną szynę zasilającą VCC oraz masę GND poprowadziłem jako kawałek sztywnego miedzianego drutu przylutowanego do wyprowadzeń stabilizatorów, podobnie są montowane kondensatory filtrujące napięcia wyjściowe oraz elementy wokół U l. Rysunek 4 przedstawia płytkę drukowaną przetwornicy do modułu PMLCDL. Ma ona na krawędzi listwę, którą nakłada się na goldpiny miernika. Montaż obu płytek jest standardowy.

Obudowę zasilacza wykonałem ze sklejki. Poszczególne ściany połączone są za pomocą niewielkiego kątownika aluminiowego z nagwintowanymi otworami i wkrętów M3. Płytę czołową stanowi kawałek pleksi. Panel przedni zaprojektowałem w Corelu, wydrukowałem na papierze samoprzylepnym i nakleiłem na przygotowany wcześniej kawałek pleksi - rysunek można ściągnąć z Elportalu. Obudowa taka jest estetyczna, trwała i jedyna w swoim rodzaju.

Mankamenty konstrukcji, wyniki testów

Świadomie nie zastosowałem regulowanego ograniczenia prądowego wyjść, gdyż skomplikowałoby to konstrukcję, a poza tym użyte układy LM posiadają wewnętrzne zabezpieczenie przed zwarciem wyjścia i przegrzaniem struktury. Przy poborze większego prądu oraz niskim napięciu wyjściowym stabilizatora, będzie się w nim wydzielała moc niewiele mniesza od dopuszczalnej. Z

- tego względu zasilacz

nie jest przeznaczony do długiego obciążania dużymi prądami, zresztą nie był przewidziany do tego celu.

Postanowiłem również sprawdzić, jakie maksymalne napięcie mogę uzyskać na wyjściu Ul pod obciążę-

niem - przy zasilaniu z 230V oraz przy zaniżonym napięciu sieci wynoszącym 212V. Wyniki prezentuje tabela 1.

Widać z niej, jak napięcie głównej szyny VCC przysiada pod wpływem obciążenia. Jest to ewidentnie związane z małą mocą transformatora i jego niskim napięciem na wyjściu. Nie będę jednak na razie wymieniał transformatora na mocniejszy, gdyż wystarczy mi obecna konfiguracja.

Podsumowanie

Mimo przedstawionych wcześniej mankamentów i ograniczeń jestem z wykonanego zasilacza bardzo zadowolony. Pozwala mi on na łatwe i szybkie testowanie diod, bezproblemowe podłączenie uruchamianych układów itp. Stał się dla mnie uniwersalnym i podstawowym zasilaczem warsztatowym.

Artur Rolewski

[e-mail]

Wykaz elementów
Zasilacz		U1 .....	........LM317
R1.........	...0.1D1W	U2 .....	.......LM7812
R2.........	......680fi	U3 .....	.......LM7805
R3.........	.......75n	U4 .....	.......LM7815
R4.R9......	.......ikn	U5 .....	........ TL082
R5.........	.....4,7ka	F1......	. .bezpiecznik 1A
R6 ........	......1MQ	S1 .....	.......włącznik
R7 ........	.....1ooka	TR1.....	. TTSE35 17V/2A
R8 ........	......10ka	S2-S6 ...	____przełączniki
R10 .......	......100Q	ARK500/2	- 3szt
P1.P2 ......	.....10kGA	ARK500/3	-1 szt.
PR1 .....100kQ helitrim		Przetwornica
C1 ........	..... 1OOnF	R1 .....	..........1kO
C2,C3......	4700pF 35V	R2 .....	.........10ka
C4.........	......10piF	P1 .....	.. 20ka helitrim
C5,C7,C9,C11	......10nF	C1,C2,C4,C5,C6 ... 10OpiF
C6,C8,C10...	....1000gF	C3 .....	.........6,8nF
C12 .......	.....10OjuF	D1-D3...	....... 1N4148
C13.C14 ....	......47nF	D4 .....	.... Zener 8,2V
BR1 .......	.. mostek 4A	U1 .....	........78L.05
Dl ........	.......LED	U2 .....	........ TL431
T1.........	.....BC557	U3 .....	........ 40106
T2.........	.....BD140	Moduł miernika PMLCDL

Elektronika dla Wszystkich Marzec 2010 55