5

10    SPIS TREŚCI

4. Składniki znaczeniowe zdań....................... 303

4.1.    Predykaty i argumenty........................ 303

4.2.    Struktury wielopredykatowe    ..................... 306

4.3.    Składniki znaczeniowe aktualizujące struktury predykatowo-argumen-

towe.................................. 309

4.3.1.    Wyznaczoność......................... 310

4.3.2.    Charakterystyka czasowa................... 312

4.3.3.    Charakterystyka sytuacyjna.................. 314

4.3.4.    Modalność ........................... 315

4.3.5.    Struktura informacyjna    wypowiedzeń ............ 320

Regularne stosunki między konstrukcjami    składniowymi...... 324

5.1.    Konstrukcje równoważne....................... 324

5.2.    Konstrukcje nierównoważne..................... 328

6, Struktury wielozdaniowe......................... 332

Przedmowa

Od dłuższego czasu językoznawcy - poloniści, a także neofilologowie -zgłaszali pilną potrzebę opracowania nowej gramatyki języka polskiego, sytuującej się między gramatykami szkolnymi a akademickimi. Miałaby taka gramatyka w przystępnej formie, ale przy wykorzystaniu nowoczesnych teorii i metod językoznawczych, podawać reguły poprawnego posługiwania się językiem polskim, a jednocześnie przekazać podstawową wiedzę o jego budowie i funkcjonowaniu wykształconym niespecjalistorn. Autor tej książki ma nadzieję, że spełnia w niej powyższe wymogi. Kieruje ją więc do szerokiego kręgu odbiorców ze średnim (co najmniej) wykształceniem: do studentów pierwszych lat polonistyki, filologii obcych, dziennikarstwa, kulturoznawstwa, do nauczycieli, którzy chcieliby odświeżyć i pogłębić wiedzę o swoim przedmiocie, do osób, dla których język jest podstawowym narzędziem komunikacji społecznej, wreszcie do bezinteresownych miłośników dobrej polszczyzny.

Założone cele, w tym łatwość lektury, determinowały sposób jej opracowania. Funkcjonowanie reguł ukazywane jest na ogół na prostych przykładach, bez zbytniego wdawania się w szczegóły. Niektórym partiom, poruszającym problemy i interpretacje nowe, poświęcił autor więcej uwagi, w innych można znaleźć uproszczenia (co wiąże się także z zainteresowaniami i możliwościami autora).

Poza krytycznymi ocenami niektórych fragmentów tradycyjnego obrazu polskiej gramatyki nie ma w tekście polemik i dyskusji z autorami podobnych opracowań, a co za tym idzie - brak odsyłaczy, przypisów i pełnej bibliografii. Nie oznacza to jednak, że cała praca nie opiera się na pewnym gruncie osiągnięć polskiej i obcej teorii gramatyki i leksykologii.