60

W procesie translacji uczestniczą trzy rodzaje RNA: rybosomowy (rRNA) — główny składnik rybosomów (do 65%) o zróżnicowanej masie cząsteczkow'ej, matrycowy (mRNA) o

masie cząsteczkowej dochodzącej do miliona Da w zależności od ilości przenoszonej infor-

macji, transportujący (tRNA) o najniższej masie cząsteczkowej 25-30 tys. Da.

Zasadniczą funkcją mRNA, jak wspomniano wyżej, jest jego udział w procesie translacji: tRNA uczestniczy w transporcie zaktywowanych aminokwasów do miejsca syntezy białka — rybosomów; rRNA pełni funkcję strukturalną i pomocniczą w procesach zachodzących na rybosomach.

Denaturacja DNA. Cząsteczka DNA poddana działaniu podwyższonej temperatury (80-90°C) ulega rozpadowi na dwie pojedyncze nici; następuje wówczas rozerwanie wiązań wodorowych. Zjawisku temu towarzyszy spadek lepkości roztworu i dlatego nosi ono także nazwę topnienia DNA. Zdenaturowanej cząsteczce DNA można przywrócić z powrotem aktywność biologiczną przez powolne obniżanie temperatury. Następuje wówczas powtórne utworzenie wiązań wodorowych charakterystycznych dla budowy wtórnej. Proces ten nosi nazwę renaturacji. Większa zawartość nukleotydów guanylowych i cytydylowych w cząsteczce DNA powoduje większą trwałość cząsteczki i większą jej odporność na czynniki denaturujące.

wiczenie 7.

danie składników kwasów

Cel ćwiczenia

Ćwiczenie ma na celu poznanie niektórych reakcji barwnych charakterystycznych dla

kwasów deoksyrybonukleinowych, w których składzie obecne są pentoza — deoksyryboza oraz zasada pirymidynowa — tymina, jak rówmież na wykonaniu reakcji na obecność ortofo-sforanów’.

Wprowadzenie

Wyróżnia się dwa sposoby badania składników kwasów nukleinowych. Pierwszy z nich wymaga uprzedniej hydrolizy tych związków, do składników^r podstawowych] tj. do kwasu fosforowego, pentozy oraz zasad azotowych, a następnie ich rozdział oraz identyfikację. Hydrolizę przeprowadza się chemicznie lub enzymatycznie. Chemicznie najczęściej wykonuje się hydrolizę, traktując frakcję kwasów nukleinowych zasadami lub kwasami, np. 0,3-mo-lowym wodorotlenkiem sodowym w temp. 37°C, 6-molowym kwasem solnym w temp. 100°C lub 12-molowym kwasem nadchlorowym w temp. 100°C. Oba rodzaje kwasów nukleinowych

¹ 'Opracowanie praktyczne ćwiczenia — dr inż. Tadeusz Pacuszka.

49