61 (219)

63

□ Cykl ATP—ADP stanowi podstawę równowagi energetycznej komórki.

Energia zużywana na pracę biologiczną

Energia słoneczna lub pochodząca z pożywienia

Rys. 48. Cykl ATP-ADP jako podstawa równowagi energetycznej komórki

W komórkach zwierzęcych ATP powstaje w ok. 5% w cytoplazmie, zaś w 95% w mitochondriach; w komórkach roślinnych - obok mito-chondriów — głównym źródłem ATP są chloroplasty.

□ ATP jest związkiem nietrwałym — czas połowicznego rozpadu wynosi 0,5 s - dlatego nie może być transportowany na większe odległości.

Obok ATP w komórce obecne sąGTP (guanozynotrifosforan - zawiera guaninę) oraz UTP (urydynotrifosforan - zawiera uracyl). Niektóre procesy biologiczne w komórkach regulowane są wzajemnym stężeniem ATP i GTP, np. biosyntezę szeregu białek nasila GTP, zaś hamuje obecność ATP.

Dinukleotydy

W komórce występują także dinukleotydy NAD* i NADP*, które pełnią ważne funkcje metaboliczne¹. Każdy jest zbudowany z dwóch nukleotydów, połączonych ze sobą przez grupy fosforanowe. Częścią składową, stanowiącą centrum reakcji NAD* i NADP*, jest amid kwasu nikotynowego. NAD* i NADP* stanowią akceptory i donory elektronów oraz atomów wodoru w procesach biologicznego utleniania i redukcji zachodzących w komórce.

1

Funkcje metaboliczne NAD⁺ i NADP⁺ zostały przedstawione w pozycji Trening przed maturą. Biologia. Komórka. Metabolizm komórkowy, Wydawnictwo Szkolne OMEGA, Kraków 2004.