61 (224)

61

pr^wHl^iMiynt UMd»<t- or^uny Mhikiwiikc M(iiH>r/₄(|,.w lerylońulnych. choć upruw-nH¹nK' »%¹ |x>m ■■>■!«< hyć ru«patrywune w ugodzie ¹ zakadumi dotyczącymi tworzenia > lunk.cj«HtoM unut u».tuw wprowutizujitcych podatki i opłaty, aa wi«c w szczególności * ttat¹ ntzuniu Jo art. 217 Konstytucji. Z art. I6K Konstytucji wynika tc>. /c sanairziłdy nic maja P™wa m prowadzaniu własnych podatków i opłat, niezależnych od ustawodawstwa państwowego. Nie mogą wprowadzać podatków a opłat nie-

przew itłzianych w ustawie. Mogq jedynie - w stopniu, o Jakim mówi odpowiednia

ustawa - ustalać niektóre składniki konstrukcyjne danego źródła dochodowego.

Subwencje i dotacje pełnia funkcję fiskalna (zwiększają dochody jednostek samor/odu). a także wiele innych funkcji (np. funkcję; redystrybucyjną, alokacji lodków, zarządzania linansowego, dotyczącą samodzielności finansowej jednostek samorządu, odnoszącą się do wpływania na stan koniunktury gospodarczej)⁹. Subwencje i dotacje mają różnorodną konstrukcję prawną. W systemie polskim subwencje mają ogólny, a dotacje celowy charakter. Subwencje ogólne odnoszą się do finansowania ogółu zadań komunalnych danej jednostki samorządu terytorialnego. Jednostka samorządu uzyskuje subwencje w sposób automatyczny i w zasadzie ma mszczenie prawne o ich przekazanie. Wystepują ponadto subwencje uwzględniające potencjał podatkowy samorządu i takie, które nie biorą tego pod uwagę.

Z kolei wiele dotacji celowych jest przydzielanych na wniosek jednostki samorządu i według uznania organów administracji rządowej. Niektóre dotacje przekazywane są samorządom przez państwo pod warunkiem wniesienia przez samorząd własnego wkładu (np. 50% kosztów zadania). Istotną różnicą między tymi dwiema postaciami źródeł dochodów samorządu jest także to. że subwencje przeznaczone są na finansowanie zaduń własnych, natomiast dotacje służą finansowaniu zarówno zadań własnych, jak i zadań zleconych. Łączna, ogólna suma subwencji i dotacji ograniczona jest pewnym limitem (rezerwą) przewidzianym w ustawie budżetowej. Stosowane są subwencje i dotacje o różnym stopniu ogólności i celowości, przydzielane automatycznie lub na wniosek, związane z obowiązkiem współfinansowania zadania przez samorząd lub nieprzewidujące takiego obowiązku, biorące pod uwagę ogólny potencjał finansowy gminy, powiatu i województwa lub specjalne okoliczności charakteryzujące dana jednostkę samorządu terytorialnego, ograniczone ogólnym limitem lub nie.

Art. 167 ust. 2 Konstytucji stanowi, że konstrukcja subwencji ogólnych i dotacji celowych powinna zakładać, że dochody te będą przekazywane z budżetu państwa. Jednakże dotacje celowe są przekazywane także z innych funduszów, np. z budżetów samorządów innego szczebla, funduszów celowych. sUąd też wspomniane zastrzeżenie konstytucyjne wydaje sie dyskusyjne.

Ustalenie przejrzystego podziału źródeł dochodów samorządowych nie jest łatwe, kryteria podziału są bowiem różnorodne i nakładąją sie na siebie. Rrzy

rs> IMS. s 907 i a

1

PUr. A. Katz. Orr famunmaJ¹ Firtanatw ijt/ele¹. I^w: 1 ²

2

---fj f¹rajcis. «. 6: Arimmiimilr Firtan Wit. Berlin—Heidelberg (¹•¹'