62 (129)

UKŁAD SMAROWANIA

Klasyfikacja jakościowa API (American Petroleum Institute) — umożliwia ocenę jakości oleju silnikowego. Według tej klasyfikacji oleje silnikowe są podzielone na dwie grupy: oleje do smarowania silników benzynowych (oznaczone literą S — Service) oraz oleje do smarowania silników wysokoprężnych (oznaczone literą C — Commercial). Oznaczenie klasy jakości oleju składa się z dwóch liter. Im druga litera oznaczenia jest bardziej oddalona od pierwszej litery alfabetu, tym olej jest lepszy. Na przykład olej o oznaczeniu API SG jest lepszy od oleju API SF. Ponieważ obecnie produkowane oleje w większości są uniwersalne (można ten sam olej stosować do silnika benzynowego lub wysokoprężnego), więc na opakowaniu występują oba te oznaczenia razem, np. API SG/CF.

Klasyfikacja jakościowa API obejmuje również oleje przekładniowe. Oleje te są oznaczone symbolami od API GL1 do API GL5. Olej przekładniowy jest tym lepszy, im liczba za oznaczeniem literowym jest większa.

Klasyfikacja jakościowa ACEA (dawniej CCMC) — przyjęta w krajach Unii Europejskiej klasyfikacja Stowarzyszenia Europejskich Konstruktorów Samochodowych. Według tej klasyfikacji oleje silnikowe dzieli się na odrębne klasy stosowane do silników benzynowych (najwyższa obecnie klasa to ACEA G5) oraz wysokoprężnych (najwyższe klasy ACEA PD2 oraz ACEA D5). Lepkością nazywa się tarcie wewnętrzne występujące między przesuwającymi się wzajemnie sąsiednimi warstwami cieczy. Wskaźnik lepkości (VI) określa zmianę lepkości oleju przy zmianie temperatury. Jest to ważne do ustalenia, czy dany olej może być użyty w odpowiednich warunkach. Oleje o małej zmianie lepkości w szerokim zakresie temperatur i o dużej lepkości mają wskaźnik lepkości oznaczony liczbą większą niż 100 (np. 104).

Warto jeszcze wspomnieć o czynnikach, które powodują utratę właściwości przez olej. Są nimi m.in.: okres użytkowania w silniku, mechaniczne i termiczne obciążenia, chłodzenie, stan techniczny silnika, przewaga eksploatacji samochodu w mieście nad eksploatacją po dobrych drogach poza miastami, długość jazdy, częstość uruchamiania silnika, wilgotność i stopień zanieczyszczenia powietrza, temperatura zewnętrzna i temperatura oleju.

Na podstawie konstrukcji silnika, przewidywanego sposobu jego eksploatacji oraz długotrwałych testów producent samochodu podaje najwłaściwszy rodzaj oleju silnikowego do samochodu i okres jego wymiany. Podczas eksploatacji samochodu należy przestrzegać dwóch podstawowych zasad.

Pierwsza z nich dotyczy przestrzegania częstości wymiany oleju. Zbyt wczesna wymiana oleju zwiększa nakłady finansowe. Natomiast wymiana przeprowadzona po przekroczeniu zalecanego przebiegu (lub czasu eksploatacji) zwiększa zużycie części silnika i tym samym zmniejsza jego trwałość. Należy pamiętać, że okres wymiany oleju jest określony nie tylko przebiegiem kilometrów, lecz także czasem eksploatacji w silniku. Utrata właściwości oleju następuje również wtedy, gdy samochód stoi. Dlatego oprócz liczby przejechanych kilometrów, po której należy wymienić olej, podaje się również liczbę miesięcy, po której olej musi być wymieniony, jeśli w tym czasie samochód nie osiągnął odpowiedniego przebiegu kilometrów. Druga zasada dotyczy przestrzegania właściwej ilości oleju w silniku. Do układu smarowania nie należy wlewać nadmiernej ilości oleju (ponad maksymalny poziom na wskaźniku). Należy również zwracać uwagę, aby ilość oleju nie zmniejszyła się poniżej poziomu minimalnego, zaznaczonego również na wskaźniku.

Wymianę oleju w silniku należy zawsze przeprowadzać, gdy olej jest ciepły. Korek spustowy oleju w misce olejowej jest uszczelniony pierścieniem aluminiowym, który w przypadku utraty szczelności połączenia należy wymię-

5 — Skoda Fcttcia 65