66 (54)

zrm ^{! 11} Alienacja pracy i pieniądza ma więc, jako problem humamslyc?. ny i pedagogiczny, zasadnicze znaczenie dla wyzwolenia człowieka, jednakże przezwyciężenie alienacji według Marksa me dokonuje «» przez filozoficzna krytykę, lecz wymaga równoczesnej przemiany warunków życia i ludzi, i przemiany ich świadomości, me odbywa aę więc przez powrót do stałej treści istoty ludzkiej, która me istnieje, ale przez otwarcie możliwości dalszego świadomego rozwoju osobowo śa^łW.

Ogólnie biorąc, ideologia wychowami socjalistycznego pogłębia znacznie zagadnienie wpływu historii na rozwój osobowości ludzi i jej alienację, chociaż same problemy w zasadzie są znane kulturze chrześcijańskiej. W Nowym Testamencie bowiem występuje pojęcie ..pełni czasu’' (kajrot), „czas nawiedzenia", „poznawanie znaków czasu" (Ml 16.4), co współcześnie odbija s:ę w rozwoju nowej teologii histom, ujmującej walkę cr. teas Del i ctruas trrrena (św Augustyna De ańtau Dei - 426 r.), jak też przebudowuje teologię pastoralną w kierunku badania historii urzeczywistniania nę Kościoła z uwzględnieniem jego reakcji na sytuacje historyczne. Poza tym chrześcijaństwo pierwsze zwróciło uwagę na alienację pieniądza i pracy, powodującą deprawację moralną człowieka przez nłę rozkładową bogactwa („Łatwiej jest wielbłądowi przejść przez acbo igiełne. raz bogatemu wejść do królestwa niebieskiego" - Mi 19 J4), a rozgoryczenie i zniechęcenie do życia przez uciążliwą pracę („Pójdźcie do mmc wszyscy, którzy utrudzeni i obal* żeni jesteście, Ja was pokrzepię'' - AU IIJ8). Stąd alienacja wyraz i m? w wynaturzeniu człowieka który nienawidzi mm ciebie, innych ludzi oraz Boga, jak czynił to opętany z Genuy (JMk 52-15). Alienacja oś w ujęciu socjalistycznym jest wyłącznie zjawiskiem historycznym i społecznym, które powstało w warunkach ussr u i    ?,ncgo,aw>:‘

cjaiizmie już ma być wyeUmmowanc, chorea/ notuje uę trudność w procesie formowania aę współczesnej młodzieży.

Jak więc widzimy, ideologia maiktunm omija icrnuo ..penooa-hzm", który gwałtownie krytykuje za chrześcijanikie ujęcie osobowości w tomizmie, w encyklikach społecznych, w filozofii 1 Maolaitta, t Gilsona i fl. Moumcra ora/ za uświęcanie rzeczy zi o. : /■• unkieh a

*•* B. KucbodoUk t,

V p*fdturm maUru/k¹

HfC

IW* 100109

t nun

\

p Teilharda dc Chardtn¹ °-⁵.przeciwstawiając się także strąki uralszmow i i egzystencjalizmowi. Przeciwnie wysuwa własną naiaitlijt)nui koncepcję osobowości dynamicznej, w której ..dialektyczny stosunek ntędzy światem osobowym a społecznością" postuluje, by w społeczeństwie przyszłości ..dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowości zharmonizowane byłoby z uspołecznieniem postaw jednostek, z zakorzenieniem ich w życiu autentycznej wspólnoty*’¹*⁴, W związku z tym prof. B Suchodolski głosi, że historycznie wytworzyły się trzy nurty w pedagogice, a to jako I - pedagogika kształcenia osobow ości, która od antyku poprzez chrześcijaństwo, humanizm renesansu, naturalizm i idealizm XIX w aż do psychoanalizy i egzystencja!izmu odpowiadała na pytanie, jakim ma być człowiek. 2* - pedagogika przygotowania do życia społecznego starożytności, feudaiizmu, demokracji lub nacjonalizmu, wskazująca co ma robić człowiek w swej rzeczywistości i święcie oraz 3' - pedagogika kształtowania systemu powszechnego w naszym wieku, która obejmuje całe życie ludzkie i szybko rozwija organizacje i planową instytucjonalizację wychowania¹⁰⁵.Pedagogika więc socjalistyczna rozbudowując własny system oświatowy powszechnego kształcenia integruje w sobie dialektycznie tak wszechstronny rozwój osobowo-so, jak i przygotowanie do życia społecznego. Historyczne zaś przekształcenie życia społecznego w socjalizmie wymaga od rozwijającej się osobowości odpowiedniego dorastania do zadań wynikających z sytuacji społecznych.

Opracowanie teoretyczne tego procesu rozwijania się i dorastania osobowości do świata współczesnego zgodnie / założeniami Marksa jest jeszcze trudne. Wykazuje to próba rozumienia osobowości jako struktury jednostki wytworzonej przez historię życia i historię pokolenia, •a której subiektywnie odbija się świat zewnętrzny i ku któremu osobowość dynamicznie wychodzi w procesie życiowym, ule ulega przeki/ialceniu w swej strukturze i mc zawsze zgodnie z ideałem wychowawczym. czyli tymi możliwościami rozwoju struktury osobowości, jskicb sytuacja historyczna w teraźniejszości dostarcza jako „możliwość ku przyszłości" len skomplikowany model rozwoju osobowości

■ I j J u i-0 \    V i. OtahrmoU i * latu o Ir. Warszawa IW»y,« I 3 Ml. Tcnar

(tHinall I hiprrlnoitt. Wiiwawa 1970 s. 291 S7S.

* (r.-,// UtohomoU I II i/trilaolu Warszawa 1970 » 44

••• X h odol * k I Inr prdugiitiki. Warszawa 1970. a 31- *-4

143