67 (190)

■ Bohater wydany na pastwę dziczy (Marlon Brando jako Kurtz w Czasie Apokalipsy, rei. Francis Ford Coppola)

poziomie rozszerzonym: Faust Goethego, Mistrz i Małgorzata Bułhakowa. Cudzoziemka Kuncewiczowej.

Litwory spoza kanonu lektur, które mógłbyś wykorzystać, to: Mikołaja Doświadczyńskie-go przypadki Krasickiego. Giaur Byrona, Ojciec Goriot Balzaka, Bracia Karamazow Dostojewskiego, Pani Bovary Flauberta, Upadek Camusa, Lord Jim Conrada, Śmierć w Wenecji Manna, Władca much Goldinga. Homo łaber Frischa.

Lista jest dtuga, dlatego wybór musi być przemyślany, a kryteria selekcji materiału ściśle określone. Dwie zasady doboru zostały wskazane w temacie: utwory muszą pochodzić z różnych epok i powinny reprezentować różne ujęcia motywu. Selekcja i przygotowanie materiału do prezentacji obejmują także literaturę przedmiotu.

Najważniejszy w prezentacji jest własny pomysł, indywidualny kierunek rozwinięcia tematu. Wybór utworów może wiązać się z Twoimi czytelniczymi preferencjami, chęcią zaprezentowania utworów spoza kanonu lub tylko bohaterów powieściowych czy metamorfozy postaci które szczególnie Cię zainteresowały.

Można przykładowo zestawić w prezentacji motyw przemiany bohaterów młodych, niedojrzałych, poszukujących sensu życia (Kordian, Justyna Orzelska) i postaci dojrzałych, już ukształtowanych, których niespodziewane wydarzenia sprowokowały do metamorfozy (Wokulski, Aschenbach - bohater Śmierci w Wenecji)

Bardziej szczegółowe kryterium wyboru utworów może wiązać się z charakterem przemiany bohatera i jej konsekwencjami. Dla niektórych postaci było to wydarzenie związane z odnalezieniem nadrzędnych wartości (Rodion Raskolnikow), dla innych z moralnym upadkiem (Zenon Ziembiewicz).

Przygotowując prezentację, pamiętaj, że w drugiej części egzaminu, w czasie rozmowy, ocenia się również celowe wykorzystanie przygotowanej bibliografii. Dlatego nie możesz wykorzystywać przypadkowych materiałów źródłowych, opracowań. Twoja literatura przedmiotu powinna być funkcjonalna, wybrana bardzo świadomie, wartościowa pod względem zawartości merytorycznej.

Dobór opracowań naukowych wptywa na ujęcie tematu - musisz wiedzieć, co teoria literatury mówi o postaciach i ich przemianach. Ważne są też rozprawy analizujące różnych bohaterów literackich.

W przypadku tematu Przemiana bohatera w literaturze. Zanalizuj problem, wykorzystując przykłady z różnych epok przydatne są kompendia polonistyczne, takie jak Słownik terminów literackich pod red. Stawińskiego (najlepszy i najobszerniejszy z dostępnych w bibliotekach i księgarniach słowników tego typu) czy Literatura polska

Wybór utworów może wiązać się z Twoimi czytelniczymi preferencjami, chęcią zaprezentowania utworów spoza kanonu lub tylko bohaterów powieściowych czy metamorfozy postaci, które szczególnie Cię zainteresowały.

Przewodnik encyklopedyczny i Leksykon pisarzy świata XX wieku Znajdziesz tam krótkie omówienia epok, utworów, biogramy pisarzy czy wyjaśnienie znaczeń terminów i pojęć teoretyczno- i historycznoliterackich (na przykład hasła: postać literacka. Lalka Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki)

W tych źródłach znajdziesz także bibliografię, na przykład omówienie Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków wskazuje kilka opracowań, m.in. Oświecenie Klimowicza czy Wokół Doświadczyńskiego Kofta. Wiele wskazówek bibliograficznych możesz również znaleźć w przewodniku po tematach Olimpiady Literatury i Języka Polskiego (ta pozycja powinna znajdować się w każdej bibliotece szkoły średniej).

W wielu bibliotekach (zwłaszcza uniwersyteckich i miejskich) działają już skomputeryzowane informatoria i po wpisaniu właściwego hasta otrzymasz wiele wskazówek bibliograficznych. Pamiętaj jednak, że zanim odnajdziesz potrzebne Ci pozycje, będziesz musiał przejrzeć wiele książek i artykułów. Jeśli Twoja selekcja

Najważniejszy w prezentacji jest własny pomysł, indywidualny kierunek rozwinięcia tematu.

67