67 (49)

ujmuje się w następującą formułę „będziemy traktować osobowość jako mikrokosmos, w którym załamują się podmiotowo zdeformowane układy świata przedmiotowego, ujmowane w permanentnie kształtującej stę i zanikającej treściowo kategorii braku i przeniknięte dynamiczną emocja. Będzie możliwa (ona S. K ) jedynie wówczas, gdy proces życia rozumieć będziemy jako twórczą realizację wewnętrznej struktury sensów, która równocześnie jest wyjściem ku światu i włączeniem dzięki temu nowych treści, posiadających moc przeobrażająca wobec struktury'*¹**. W tej „burzy” słów pozostają w dalszym ciągu niedomówienia w sprawie, skąd bierze stę subiektywność odbicia świata w osobowości z jego poczuciem braku i emocji niepokoju, o którym sę mówi w tekście, oraz w sprawie zmienności losu w procesie życia, jak tez kwestii, dlaczego moc świata przeobrażająca strukturę osobowości me zawsze realizuje ideał wychowawczy i osobowość mc korzysta z możliwości najlepszego dorastania do zadań epoki? W sprawę więc rozwoju osobowość wchodzi rozumienie subiektywne dobra jako potrzeby człowieka, a przed pomyłkami w tej dziedzinie powinni ostrzegać wychowawcy. Tym właśnie racdostatkiein wiedzy możemy tłumaczyć, dlaczego ideologia marksizmu muka terminu ,.personalizm’ i me uznała jeszcze żadnej teorii osobowości za własną i wystarczającą Woli ona szerzej traktować człowieka me jako osobę z natury. lecz jako istotę świadomie przekształcającą świat i siebie, wyzwalającą się z abenatg rewolucyjnie w procesie powrotu do acłae. do swego człowieczeństwa, a więc w procesie humanizacji, w którym humanizm ma decydujące znaczenie.

c) Idea humanizmu socjalistycznego staje się przeto ideą naczelną całego systemu wychowania, ponieważ tworzy tu najwyższą noną moralności, regulującą stosunek do najbliższego otoczenia¹*¹ .stanowi drogę wychowania osobowości i charakteru człowieka socjalizmu, wreszcie jest regulatorem stosunków międzyludzkich

Hasło humanizmu socjalistycznego pojawiło się w twórczości Maksyma Gorkiego, który sformułował piękne /damę „Człowiek - to brzmi dumnie" Humanizm socjalistyczny rozwinął się w < -kresie drugiej pięciolatki radzieckiej (1933 1937). której naczelna dewiza po /budowaniu wielkiego przemysłu głosiła „Kadry decydują o wszystkim".

li, Świti, Osobtwoić foko problem peóofofiki Wróci** |UtQ § 422 i*¹ K. Sośnick i. Istota I cele wychowania. Wuum 1964 « 210-212

Chodziło więc nie tylko o szybkie wykształcenie, ale i o powiększenie k*dr wykwalifikowanych fachowców do prowadzenia nowoczesnego przemysłu. Dlatego też początkowo treść humanizmu socjalistycznego określano w kategoriach psychologicznych jako „najwyższe poszanowanie osobowości każdego pracownika, szacunek dla mas, bezgraniczna wiara w ich olbrzymią rolę i znaczenie, w ich siły twórcze”^,#,.Ten szacunek dla człowieka pracy począł tworzyć troskę o ludzi i ich potrzeby, miłość do dzieci, czynną miłość do ludzi, narodu i wszystkich pracujących na święcie, ale zawsze w połączeniu z nienawiścią do wrogów klasowych łudzi pracy, narodu czy szczęśliwej przyszłości¹⁰⁰. W praktyce natomiast troska o ludzi pracy t ich potrzeby wyraziła się w postanowieniach Konstytucji w postaci prawa obywateli radzieckich do pracy, do wypoczynku, do ochrony zdrowia, do nauki i do kultury.

W ten sposób humanizm socjalistyczny zyskał charakter społeczny, kolektywistycznie zwracał się do mas ludowych, w prawie zaś wszystkich do nauki zapewnił wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży w 5 dziedzinach jako: I" - wychowanie umysłowe (danie podstaw wiedzy, rozwijanie myślenia i wykształcenie światopoglądu naukowego), 2 - kształcenie politechniczne (znajomość podstaw produkcji i opanowanie narzędzi), 3 - wychowanie moralne (wyrabianie cech durak teru takich, jak patriotyzm z internacjonalizmem, kolektywizm, socjalistyczny stosunek do obowiązku pracy i własności społecznej, widoma dyscyplina pracy, siła woli. inicjatywa, odwaga). 4 - wychowanie fizyczne (zdrowie i tężyzna dla wydajności pracy i obrony państwa) oraz 5' • wychowanie estetyczne (przetwarzanie świadomości w oparciu o dzieła sztuki, literatury pięknej i filmu). Wychowanie takie nu przebudować naturę człowieka, ukształtowaną przez ustrój kapitaliryczny jako istoty egoistycznej, wyzyskującej innych, leniwej.

Ważnym wydarzeniem dla rozwoju wychowania socjalistycznego był XXII Zjazd KPZR w r. 1961, który uchwalił program przejścia do wyo/ego etapu budowy podstaw komunizmu w Związku Radzieckim /jazd ten odbył się pod znamiennym hasłem humanizmu „wszystko »imię człowieka, dla dobra człowieka”* *°.Sformułowano tu cel nowe-

••• I. A Kairów (rod ), Pedagogika, dz. cyt, t. 1 t. 59.

^I9f B I i c p f o w. Piuhologta (tł, l ras.). Warszawa 1950 s 219-220.

**• N % Cbrus JCZOW, O programnue kommuniuu zrskoj Partii Sonielskiego Uggg. Moskwa 1961 t. 22.

145