6 (1819)

nika, tym większa jest liczba zdobytych bramek (skuteczność). Fakt ten wskazuje, jak ważna i korzystna jest umiejętność zdobycia pitki w strefie obronnej przeciwnika lub w strefie środkowej. Znamy pięć techniczno-taktycznych elementów, które umożliwiają zwiększenie skuteczności gry ofensywnej (w strefie ataku):

1)    Stosowanie podań - długich - skośnych, do strefy boiska za plecy obrońców przeciwnika. Największą skuteczność tych podań obserwujemy wówczas, gdy są one wykonane natychmiast po zdobyciu piłki. Tłumaczyć to można tym, że piłkarze atakujący nie są jeszcze ściśle kryci, mają więcej wolnej przestrzeni i obrońcy mogą mieć, na moment, osłabioną koncentrację uwagi w grze.

2)    Ruch bez piłki - bieg do przodu. Bez wykonania tego rodzaju biegu nie byłoby możliwości wykorzystania wolnej przestrzeni na tyłach defensywy przeciwnika. Za dużo też piłkarzy „trzyma” swoje pozycje za partnerem z piłką.

3)    Podania bez przyjęcia piłki. Dobre podanie piłki warunkuje wszystkie działania ofensywne i zależy nie tylko od jakości podania, ale również od technicznych umiejętności partnera przyjmującego piłkę, od jego szybkości i umiejętności zabezpieczenia piłki przed atakiem przeciwnika. Wszystkie zespoły wysokiej klasy posiadają wysokie umiejętności wykonywania szybkiej wymiany podań piłki z pierwszego jej uderzenia. Podstawowym celem stosowania tego rodzaju podań piłki jest między innymi: potrzeba wypracowania przestrzeni (do większej swobody działania), zbiorowe zabezpieczenie posiadania piłki, uzyskanie przewagi liczebnej lub stworzenie korzystnej sytuacji do zakończenia akcji strzałem.

4)    Zwody, zmiany kierunku z pHką i umiejętność jej przyjęcia. Często większość podań piłki jest kierowana do nóg piłkarza, który jest zwykle ściśle kryty. Wymaga to od niego wykorzystania szeregu środków (elementów) techniki za zwodami włącznie.

5)    Bieg z piłką do przodu (prowadzenie piłki). Z punktu widzenia taktyki, podanie piłki powinno być kierowane tam, gdzie przeciwnik nie ma przewagi liczebnej. A więc, najczęściej zdarza się to w bocznych sektorach boiska, gdzie jest więcej wolnej przestrzeni, nawet do wykonania prowadzenia piłki na optymalnej szybkości. W ten sposób istnieje szansa „ściągnięcia” na zawodnika z piłką wolnego obrońcy z części środkowej defensywy przeciwnika. Jak wykazują wyniki analiz, prowadzenie piłki (jako element techniczny) występuje w 1 na 6 akcji, w których zdobyto bramkę. W historii futbolu niedoścignionym wzorem w prowadzeniu piłki i dry-blingu, „rozrywania” obrony w bocznych sektorach boiska był Garrincha, partner Pelego ze zwycięskich MŚ w 1958 i 1962 roku.

Zwiększenie skuteczności gry ofensywnej (w strefie ataku) warunkuje wysoki poziom umiejętności techniczno-taktycznych, jak drybling, podania i dośrodkowanra piłki, stałe fragmenty gry i strzał. W sytuacji wyboru: podanie czy drybling, przeważnie lepszym wyborem jest drybling, natomiast przy rozważaniu pomiędzy podaniem a strzałem, piłkarz powinien wybrać strzał.

Nawet z dobrze zorganizowaną grą obronną można sobie poradzić przez stosowanie wymiany szybkich, krótkich podań z pierwszego uderzenia piłki. W ocenie skuteczności dośrodkowania piłki, średnio 1 bramka zostaje zdobyta po 4 podaniach ze skrzydła do okolic pola karnego. Przy znanej powszechnie wysokiej skuteczności prawidłowo wykonywanych stałych fragmentów gry, w pracy podkreślono wiele istotnych szczegółów, jako elementów składowych wymienionej skuteczności. Np. takim ważnym elementem technicznym przy wykonaniu rzutu rożnego jest to, że zawodnik uderzający piłkę z rotacją do środka ma trzy razy większą szansę zdobycia bramki (ze współpartnerami), jak po stosowaniu uderzeń piłki z rotacją zewnętrzną (od środka), która raczej ułatwia wybicie piłki przez obrońców (4).

Podstawową umiejętnością techniczną piłkarzy atakujących powinna być zdolność do zamiany dobrej sytuacji strzeleckiej na bramkę. Często zbyt mało czasu poświęca się w treningu na praktyczne doskonalenie umiejętności strzeleckich, a czasem zdarza się, że robimy to w sposób nie najlepszy. Osoby planujące ćwiczenia i doskonalenie strzału powinny uwzględnić takie statystyczne fakty jak: a) 71,5% bramek zdobywa się po wykonaniu strzału z pierwszego uderzenia (bez przyjęcia piłki); b) 22,4% bramek jako zdobytych z okolic „dalszego” słupka (w tym 1 z 3 bramek zdobywa się po strzale głową, a 1 z 4 bramek po strzałach z powietrza; c) 21,5% z wszystkich zdobytych bramek, uzyskano po uderzeniach piłki głową; d) 16,8% z wszystkich bramek uzyskano po strzale z powietrza; e) 15,9% z wszystkich zdobytych bramek uzyskano po strzałach zza pola karnego; f) 4,7% z wszystkich zdobytych bramek strzelono z sytuacji „sam na sam” z bramkarzem.

Wyniki analiz zalecają dla praktyki treningowej nie tylko rozsądne planowanie czasu treningu na poszczególne elementy techniczno-taktyczne (jak wyżej wymienione wskazania do treningu strzału), ale także wiele innych zaleceń, np. to, że za dużo jest marnowanych pozycji strzeleckich po uderzeniach lewą nogą. Fakt ten potwierdzają dane statystyczne wskazujące, że za dużo jest piłkarzy „jedno-nożnych" (prawonożnych). Tak więc, w praktyce treningowej należy większy akcent położyć na doskonalenie strzało obiema nogami oraz na poprawę techniki strzału (ponieważ, jak wskazują wyniki analiz najlepszych zespołów, prawie 50% strzałów jest wykonane niecelnie). Pamiętać też należy, że kształtowanie symetrii ruchów jest korzystne dla piłkarza, prowadzi ono nie tylko do podniesienia sprawności i koordynacji mchowej, ale także do podniesienia sprawności kończyny dominującej.

Wynik średni z analiz statystycznych wskazuje, że każdy zespół w meczu wykonuje 6,2 celnych strzałów. Czy to dużo? Średnio do zdobycia 1 bramki wykonać należy 7 celnych strzałów, natomiast przez wiele lat nie zarejestrowano, aby zespół wykonał 10 celnych strzałów i przegrał spotkanie. Z porad praktycznych można dodać, że utrzymanie większego akcentu gry do przodu zwiększa liczbę okazji do wykonania strzału. Natomiast zwrócenie większej uwagi na celność strzału poprawia jego

13