6 (79)

PROFILAKTYKA I METODY LECZENIA OTYŁOŚCI NASTĘPSTWA NADMIERNEJ MASY CIAŁA

Masa ciała - definicje

I. należna masa ciała - to optymalna wartość masy ciała, jest możliwa do ustalenia poprzez badania epidemiologiczne dla określonej populacji Należną masę ciała można obliczyć według wzoru:

dla kobiet - (wzrost w cm -100) -10% dla mężczyzn - (wzrost w cm -100) - 5%

II. prawidłowa masa ciała - to masa ciała, która odpowiada średniej masie ciała w danej grupie populacyjnej (np. w grupie osób w tym samym wieku i o tym samym wzroście), za prawidłową uznano taki zakres wartości masy ciała, który powtarza się najczęściej

III.    rzeczywista masa ciała jest odczytywana z wagi lekarskiej (bez butów, w lekkim ubraniu)

Otyłość, nadwaga - definicje

Otyłość jest stanem patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej:

•    u mężczyzn powyżej 25 %

u kobiet powyżej 30 % masy ciała Dla celów praktycznych w diagnostyce otyłości posługujemy się:

•    obliczaniem nadmiaru masy ciała w stosunku do masy należnej

•    wskaźnikiem masy ciała (BMI)

•    pomiarem obwodu w talii

Nadwaga - to zwiększenie masy ciała do 110-120 % masy należnej Otyłość - to zwiększenie masy ciała powyżej 120 %

Wskaźnik masy ciała (BMI - Body Mass lndex) oblicza się wg wzoru:

BMI = masa ciała (kg) /wzrost (m²)

•    zakres normy BMI wynosi 18,5 - 25

•    nadwaga to BMI między 25-30

•    otyłość to BMI >30

Epidemiologia otyłości

W 2002 r. WHO (Word Health Organization) Światowa Organizacja Zdrowia umieściła otyłość wśród dziesięciu największych zagrożeń dla zdrowia ludzi.

•    w Europie ponad 50% mieszkańców ma nadwagę, a 20-30% otyłość

• w Polsce nadwaga dotyczy ok. 50% (ok. 20% mężczyzn i 20-30% kobiet cierpi z powodu otyłości)

• w USA nadwagę stwierdzono u 64,5%, otyłość u 30,5%, a u 4,7% otyłość olbrzymią

•    nadwaga wśród dzieci około 10 roku życia w Europie występuje u ok. 20% ; najczęściej (> 30%) w krajach basenu Morza Śródziemnego

•    otyłość częściej występuje u kobiet (55-75% ma nadwagę lub otyłość) niż u mężczyzn (> 50% populacji)

Etiologia otyłości

W powstawaniu otyłości współdziałają czynniki:

•    genetyczne

•    biologiczne

•    psychologiczne

•    środowiskowe

Przyjmuje się, że czynniki genetyczne mogą stanowić do 40%, pozostałe 60% to czynniki środowiskowe. Etiologia otyłości - czynniki genetyczne

•    około 40 do 70% osób otyłych miało otyłe przynajmniej jedno z rodziców

•    dziedziczone są jedynie skłonności do tycia, a nie sama otyłość

U większości łudzi o skłonnościach do otyłości decydują mutacje wielu genów związanych z regulacją gospodarki energetycznej organizmu:

•    dojrzewania adipocytów

•    regulacji spożywania energii

•    poziomu podstawowej przemiany materii i termogenezy

•    aktywności enzymów ważnych dla gospodarki lipidowej i węglowodanowej

1