Elementem majątku trwałego niemającym rzeczowej postaci są wartości niematerialne i prawne. Jak już wspomniano, należą do nich nabyte prawa majątkowe i programy komputerowe nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Mogą one stanowić własność lub współwłasność jednostki gospodarczej i być przeznaczone na własne potrzeby albo do oddania do używania innej jednostce na mocy umowy najmu, dzierżawy bądź innej o podobnym charakterze. Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się ponadto:
• nabytą (dodatnią) wartość firmy;
• koszty zakończonych pozytywnym wynikiem prac rozwojowych. Szczegółowy zakres wartości niematerialnych i prawnych przedstawiono
w tablicy 2.7.
Tablica 2.7. Elementy wartości niematerialnych i prawnych
Rodzaj |
Elementy szczegółowe (uwagi) |
Nabyte prawa majątkowe: • na dobrach niematerialnych |
Autorskie prawa majątkowe Pokrewne prawa majątkowe Prawa do projektów, wynalazków, patentów Prawa do znaków towarowych, wzorów zdobniczych, wzorów użytkowych |
• wierzytelności wynikające z zawartych umów |
Prawo do korzystania z licencji, w tym licencji na programy komputerowe Prawo do know-how (wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w zakresie przemysłu, handlu, nauki, organizacji) |
Wartość firmy powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części |
Dodatnia nadwyżka ceny nabycia jednostki gospodarczej lub jej zorganizowanej części nad wartością godziwą przejętych aktywów netto |
Koszty zakończonych prac rozwojowych |
Prace prowadzone na własne potrzeby i zakończone pozytywnym rezultatem przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii |
Jako pierwsze w tablicy 2.7 zostały wymienione nabyte prawa majątkowe. Przez pojęcie „prawo majątkowe” rozumie się prawo bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego (właściciela lub innego podmiotu uprawnionego), który może zbyć prawo w drodze sprzedaży, darowizny, nieodpłatnego przekazania, wniesienia do spółki. Do wartości niematerialnych i prawnych należą nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wy-
74