74soś

Architektura pałaców, na przykład Alhambry w Grenadzie, opiera się na swobodnym układzie pomieszczeń rozdzielonych wewnętrznymi dziedzińcami z zielenią i fontanną lub basenem pośrodku, otoczonych ogrodami. W poszczególnych częściach układu występuje rygorystyczna, uderzająca symetria, w całości planu swoboda i takie wzajemne usytuowanie pomieszczeń, które tworzy wrażenie rozmaitości, różnorodności punktów widzenia.

Dekoracja jest podporządkowana podziałom architektonicznym, ale dominuje nad konstrukcją. Elementy tektoniczne są tak zaaranżowane, by przede wszystkim dekorowały. Na przykładzie Dziedzińca Lwów w Alhambrze widać ten szczególny stosunek konstrukcji i dekoracji. Jednolitą formę podtrzymującego słupa rozbito na liczne kolumienki. Sklepienia, łuki, ściany „obrośnięte” są koronką dekoracji stiukowej.

S t i u k stanowił mieszaninę gipsu, proszku marmurowego, wapna i kleju, barwioną i dającą się kształtować w dowolne formy.

Łuki mają różnorodne kształty: półkoliste, podkowiaste, trójlistne, w kształcie oślego grzbietu. Otwory okienne podzielone są kolumienkami na dwie lub trzy części zwieńczone tukami. Dekoracja występuje wszędzie i pokrywa wszystko. Nawet tworzywo budulcowe wydaje się odmaterializowane dzięki bogactwu niewyczerpanej wyobraźni motywów. Barwność stiuków, lśnienie glazuiy, marmuru, wielość, bogactwo i elegancja ornamentów, jakiś niewysłowiony czar, baśniowość dyskretnego przepychu wnętrza sprawiają radość patrzącemu i przywodzą na myśl wyobrażenia o raju muzułmanów. Doznaniom wzrokowym towarzyszy szmer wody, szum liści i śpiew ptaków w ogrodzie, zapach kwiatów i dojrzewających owoców.

Motywy dekoracyjne

Bogata ornamentyka w rzemiośle artystycznym, dekoracji architektonicznej, w zdobieniu rękopisów ma jednolity charakter, a równocześnie od-

pa*

m 75. Rycina przedstawiająca mauzoleum Mumine Chatum z końca XII w.