81 (156)

§ ROZWIĄZANIA ZADAŃ - Poziom podstawowy

cienkościennych pęcherzyków, co znacznie powiększa powierzchnię czynną płuc i ułatwia dyfuzje gazów oddechowych.

3.    W układzie pokarmowym odbywa się trawienie, a następnie wchłanianie składników odżywczych. Przystosowaniem jelita cienkiego do wchłaniania składników odżywczych jest obecność kosmków jelitowych pokrytych licznymi mikrokosmkami, które zwiększają powierzchnię czynną do ok. 600 razy.

4.    Dzięki obecności hemoglobiny krwinki czerwone mogą sprawnie przenosić tlen z płuc do tkanek. Ten barwnik oddechowy, poprzez zdolność odwracalnego wiązania tlenu,

znacznie zwiększa pojemność tlenową krwi.

Lp.	Nazwa elementów strukturalnych w organizmie człowieka	Pełniona funkcja	Adaptacja w budowie do pełnionej funkcji
1	Mięśnie szkieletowe	Ruch kończyn/skurcz mięśni	Obecność struktur kurczliwych (miofibryli)
2	Płuca	Wymiana gazowa zewnętrz-na/natlenienie krwi	Duża liczba cienkościennych pęcherzyków płucnych
3	Układ pokarmowy	Wchłanianie składników pokarmowych	Kosmki/mikrokosmki
4	Czerwone krwinki (erytrocyty)	Transport tlenu	Obecność hemoglobiny

ROZWIĄZANIE ZADANIA 14. Trawienie skrobi w organizmie człowieka można przedstawić, uwzględniając zasady narzucone w zadaniu, w następujący sposób:

skrobia

amylaza

ślinowa

amylaza

deksti yny trzustkowa

+ -►

maltoza

maltaza

jelitowa

maltoza —^:-► glukoza

ROZWIĄZANIE ZADANIA 15. Transport czynny przez błony komórkowe może odbywać się wbrew gradientowi stężeń i aż do całkowitego wyczerpania substancji w roztworze otaczającym komórkę. Do tego procesu zużywana jest energia w postaci ATP. Bierny transport substancji odbywa się zawsze w kierunku zgodnym z gradientem stężeń, (czyli od wyższego do niższego) aż do ich wyrównania po obu stronach błony komórkowej. Transport glukozy z jelita jest czynnym rodzajem transportu, gdyż odbywa się wbrew gradientowi stężeń, aż do całkowitego wyczerpania cząsteczek z treści pokarmowej w jelicie, a do przebiegu tego procesu zużywana jest energia.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 16. Błonnik, inaczej celuloza, to wielocukier budujący ścianę komórkową roślin. Jako składnik pokarmu odgrywa dużą rolę w prawidłowym odżywianiu się, mimo iż nie jest trawiony przez organizm człowieka (żadne z kręgowców nie są w stanie wytwarzać celulazy - enzymu służącego do hydrolizy celulozy). Błonnik m.in. pobudza ruchy perystaltyczne jelit, przeciwdziała zaparciom i skraca czas przebywania pokarmu w przewodzie pokarmowym. Jest również stosowany w procesie odchudzania - zawierają go preparaty, które należy spożyć przed właściwym posiłkiem, popijając wodą. Jest to związane z unikalnymi zdolnościami tego polisacharydu do adsorbowania wody i zwiększania swojej objętości. Tak zastosowany błonnik powoduje uczucie sytości (wypełnienia żołądka), wobec czego właściwy posiłek jest spożywany w mniejszych ilościach.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 17. Na rysunku widać elementy układu pokarmowego człowieka.

Kwas solny (HC1) wydzielany jest przez gruczoły ścian żołądka. Rolą tego związku jest przede wszystkim odkażanie pokarmu, uaktywnianie enzymów żołądkowych np. pepsyny, która wydzielana jest przez żołądek w formie nieaktywnego pepsynogenu. Należy pamiętać, że kwas solny nic jest enzymem i nie trawi pokarmu.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 18. Do dwunastnicy uchodzą dwa duże gruczoły - wątroba i trzustka. Wątroba - największy gruczoł w naszym organizmie pełni szereg istotnych funkcji metabolicznych. W procesie trawienia odgrywa rolę poprzez wydzielanie żółci, która będąc naturalnym emulgatorem tłuszczów, ułatwia ich trawienie przez enzymy lipolityczne.

Trzustka pełni również funkcje trawienną (oprócz wewnątrzwydzielniczej) polegającą na wydzielaniu różnych typów enzymów trawiących białka, węglowodany i tłuszcze.