82 (137)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków 2005

~~1 82

SYSTEMY RELIGIJNE LUDÓW ZBIERACZO-ŁOWIECKICII

symbolizowane przez rogi zwierzęce, ich potencja wiąże ich ze Słońcem, nasieniem, ogniem i ciepłem (w tym żarem transu). Mężczyźni igrają więc z niebezpiecznym transem, chcą „zagotować” w sobie n/um, a może się to skończyć śmiercią. Kobiety mają ich „ochładzać”, dlatego w pewnym momencie tańca podają mężczyznom wodę.

Problem Najwyższej Istoty u San

Buszmeni, w przeciwieństwie do pozostałych ludów afrykańskich nie mają kultu przodków. O zmarłych ich zdaniem nie powinno się mówić (z wyjątkiem bohaterów mitów), często uważani są za nosicieli destrukcyjnych mocy, tym niemniej w czasie ceremonii uzdrawiania szamani mogą wykorzystywać duchy zmarłych. Zdaniem Alana Barnarda brak ten wiąże się z brakiem jasnego odgraniczenia Najwyższej Istoty, pomniejszych bóstw i duchów, które często noszą te same imiona. Analizę utrudnia fakt, że Buszmeni w ogóle niechętnie wymawiają imiona swych bóstw. „Teologia” buszmeń-ska oparta jest na paradygmacie ożywionego kosmosu, wielkiej jedności Starego Ludu, dlatego też bohaterowie mitów i postacie z wierzeń przyjmują postać zwierzęcą. Jeśli za główne bóstwo uznać /Kaggena (np. u /Xam), to jego postać jest nader wyraźna i jako główny bohater mitologii nie może być niewidzialnym, dalekim bóstwem niebiańskim. Jego „moralna” postawa także oddala go od cech zwyczajowo przypisywanych Najwyższej Istocie.