90

© Copyright 2000 Techlnfo ®, Source: InfoTech Forecast ® 2020

twarzania i rejestracji wideo (wyłączając kamery analogowe i cyfrowe służące do tworzenia rodzinnego archiwum) mają zagrozić nowe sposoby zdalnego dostępu do wideo - tzw. video on demand, czyli wideo przez telewizję kablową i przez Internet (2010-2013 r.)⁹¹.

Tymczasem kupowane dziś magnetowidy uznanych firm będą wówczas zupełnie sprawnymi urządzeniami. Ich popularność jest dziś ogromna. Wystarczy zestawić dwie liczby. W 1999 r., czyli dwa lata po rynkowym debiucie płyt DVD, w gospodarstwach domowych w USA było 2% odtwarzaczy DVD, a w tym samym roku odsetek gospodarstw mających magnetowidy sięgał 91%⁹². Taśma magnetyczna w formacie VHS (po zwycięskiej walce o rynek z formatami Beta i U-Matic) jest więc niezagrożona przez wiele kolejnych lat.

Przedstawione powyżej dane, prezentujące przewidywaną obecność formatu DVD w gospodarstwach domowych, mają dla polityki gromadzenia zbiorów w bibliotekach istotne znaczenie. Wielu bibliotekarzy uważa, że organizacja nowej kolekcji dokumentów audiowizualnych z przeznaczeniem na wypożyczanie ma sens dopiero w momencie, gdy istotna część użytkowników posiada w domach odpowiednie urządzenia odczytujące⁹³. Inaczej mówiąc, nie warto inwestować w nowy sprzęt i nowe nośniki informacji, dopóki ludzie w domach nie mają odtwarzaczy. Wiara w to, że utworzenie w lokalnej bibliotece publicznej nowej kolekcji złożonej z nowych i mało jeszcze popularnych nośników zachęci stałych użytkowników biblioteki do zaopatrzenia się w odpowiedni sprzęt odtwa-rzający, jest niestety naiwnością. Mechanizm jest z reguły odwrotny. Biblioteki nie są instytucjami na tyle zamożnymi, by mogły eksperymentalnie próbować kreować zapotrzebowanie na nośniki nie będące jeszcze standardem światowym. Biblioteka może i powinna zareagować na potrzeby istotnej grupy swych klientów, których liczba uzasadni inwestycję w nowy sprzęt i nowe nośniki. Kreowanie potrzeb to jedynie piękne hasto. W rzeczywistości pozostaje staranie, by w większym stopniu te potrzeby zaspokajać.

Źródło: hiip.iltvMv.tnfolechfesearch.com/press.him

⁹²    i. T. Dick: DVD: ihe nas big (digiial) iltlng? „Library Journal" 1999 vol. 124 no 9t.50.

⁹³    Zob. wypowiedź W. Crawforda cytowana w rozdziale Ul s. 124.

Rozdział III

BIBLIOTEKA NA USŁUGACH SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO

Wraz z rozwojem informatyki, mającej wyraźny wpływ także na działalność bibliotek, zmienia się powoli podejście do pojęcia „zbioru bibliotecznego”. Biblioteki w powszechnym rozumieniu to instytucje, które gromadzą dokumenty - głównie w postaci książek, ale także w formie dokumentów nieksiążkowych - by następnie udostępniać je czytelnikom. Niezależnie, czy myślimy o książkach, płytach, kasetach, czy mikroformach, dokumenty biblioteczne miały do tej pory jakąś postać materialną, a dla ich przechowywania biblioteki potrzebowały wciąż coraz większych powierzchni magazynowych. Z chwilą wprowadzenia komputerów do bibliotek, okazało się, że nadają się one nie tylko do tworzenia komputerowej bazy katalogowej, ale również do przechowywania i tworzenia różnego rodzaju do-kumentów: tekstów, grafiki, nagrań muzycznych, filmów. Zastosowanie formatu cyfrowego w bibliotekarstwie pozwala części bibliotekarzy z nadzieją myśleć o skończeniu z odwiecznym problemem braku miejsca w magazynie biblioteki. Dokument elektroniczny zrywa wręcz z pojęciem magazynu. Nie potrzebuje - jak dotychczasowe materiały biblioteczne - regału, półki, szafy, stojaka, szuflady, pudła lub innych urządzeń do przechowywania zbiorów. W związku z tym chciałoby się powiedzieć, że nie potrzebuje przestrzeni fizycznej, a zatem nie ma postaci fizycznej. Ten ostatni wniosek jest oczywiście nieprawdą. Miejscem przechowywania pliku komputerowego jest dysk: twardy lub wymienny. Podobnie jak sfotografowana strona czasopisma potrzebuje jakiejś pizestrzeni fizycznej na rolce mikrofilmu, tak ta sama strona po zeskanowaniu zajmuje pewną przestrzeń fizyczną na dysku komputera. Miniaturyzacja poszła jednak tak daleko, że w ocenie dokumentów elektronicznych trudno jest stosować te same kryteria, co w przypadku tradycyjnych zbiorów. Niełatwo jest operować określeniami odnoszącymi się do typowych materiałów bibliotecznych i mówić o sygnaturze lub numerze inwentarzowym Mi-kroforma jako nośnik zawiera zazwyczaj jeden dokument lub dokumenty formalnie i treściowo ze sobą powiązane (rocznik tego samego tytułu czasopisma, katalog określonej biblioteki itd.). Pod daną sygnaturą rolki mikrofilmu łatwo jest więc zapisać określony tytuł. W przypadku dysku komputerowego byłoby to trudne, bo znajdować się na mm mogą setki, a nawet tysiące tekstów różnych książek i czasopism. Co więcej, w praktyce bibliotecznej pojawiły się możliwości udostępniania dokumentów nie będących własnością danej biblioteki, umiejscowionych na dyskach komputerów w innych bibliotekach i sieciowych archiwach. W takiej sytuacji z czterech definiujących bibliotekę funkcji odchodzą co najmniej dwie: gromadze

ni