amat urz kr127

z częstotliwością pośrednią, generator wytwarza na wyjściu odbiornika ton akustyczny zmieniający sic w rytmie znaków telegraficznych. Pomocniczy generator sprzęga sic; zwykle z obwodem detektora poprzez małą pojemność. BFO można przestrajać w niewielkich granicach wokół częstotliwości pośredniej. Po odstrpjeniu BFO o 1000 Hz od częstotliwości pośredniej jest w zasadzie odbiór jednosygnałowy (single-signal). Użyteczny sygnał odbieranej stacji występuje tylko w jednym miejscu na skali; wykorzystuje się zatem w pełni całkowitą selektywność odbiornika.

Współczesny odbiornik komunikacyjny dla zakresu fal krótkich dostosowany jest także do odbioru emisji z modulacją jednowstęgową, tzw. SSB. Służy do teao celu dodatkowy detektor, tzw. iloczynowy, często o złożonym układzie lampowym.

Większość amatorskich odbiorników krótkofalowych wyposażona jest w prosty miernik natężenia odbieranego sygnału, czyli w tak zwany S-meter..

W założeniach konstrukcyjnych przewiduje się przede wszystkim odbiór sygnałów za pomocą słuchawek, dlatego też w wielu przypadkach w układzie odbiornika nie stosuje się wyjściowego wzmacniacza mocy dla zasilania głośnika. Jeśli jednak odbiornik jest wyposażony .v taki wzmacniacz, to wówczas sam głośnik umieszcza się z reguły poza odbiornikiem w oddzielnej obudowie. Wzmacniacz akustyczny odbiornika zawiera zwykle przełączane akustyczne filtry pasmowe do odbioru wąskiej wstęgi sygnałów telegraficznych, oraz układy ograniczające zakłócenia, przy czym automatyczną regulację wzmocnienia odłącza się, a "wejściowy poziom odbiornika reguluje się w sposób ręczny. W wyniku stosowania tak wielu pomocniczych urządzeń odbiornik krótkofalowy zaopatrzony jest w dużą na ogół liczbę pokręteł regulacyjnych i skomplikowanych przełączników. Odbiorniki fabryczne tego typu wyróżniają się poza tym wysoką ceną, znacznie przekraczającą cenę odbiornika radiofonicznego wysokiej klasy. Samodzielna budowa amatorskiego odbiornika komunikacyjnego jest w pełni możliwa i opłacalna.

Ostatecznie parametry dobrego odbiornika krótkofalowego dla potrzeb amatorskich będą następujące:

—    czułość przy odbiorze telegrafii: 0,5 -f 1,0 M-V,

—    czułość przy odbiorze fonicznym: 1,0 — 2,0

szerokość pasma przepuszczanego: regulowana w granicach 10-?- 150 Hz do 5 4- fi kHz,

—    selektywność: przy odstrojcniu 8-4- 10 kHz wzrost tłumienia kanału sąsiedniego 35 -4- 40 dB przy odbiorze fonicznym: przy odstrojeniu 500-4- 1000 Hz wzrost tłumienia kanału sąsiedniego 40-4- 60 dB przy odbiorze telegraficznym,

—    osłabienie sygnałów częstotliwości lustrzanych:    nie mniej

35 -4- 40 dB,

—    stabilność częstotliwości: zmiany częstotliwości po włączeniu odbiornika nie wieksze od 2 4-3 kHz. po 30 minutach pracy nie większe od 20 -r- 30 Hz/godz.

14.2. Obwód strojony

Obwód strojony składa się z indukcyjności L, pojemności C i oporności R (rys. 14-2). Na indukcyjność obwodu składa się indukcyjność cewki oraz indukcyjność przewodów połączeniowych układu. Pojemność obwodu jest sumą pojemności zmiennego kondensatora obwodu, pojemności cewki oraz szczątkowych pojemności przewodów połączeniowych : układu, z którym obwód ten współpracuje. Oporność R o charakterze

Rys. 14-2. Klasyczny obwód strojony

□

rzeczywistym wynika z oporności przewodów cewki i przewodów połączeniowych dla prądów w.cz., z oporności strat dielektrycznych materiału izolacyjnego kondensatora i korpusu cewki oraz strat wynikających z promieniowania i prądów wirowych w najbliżej położonych przedmiotach metalowych (ekrany).

Częstotliwość rezonansową obwodu określa się ze wzoru

159 000

^ff ~ } LĆ

przy czym j. wyraża się w kHz, L w uH, C w pF.

Indukcyjność obwodu określa wzór

2.53    • 10¹⁰

^L"    f_rc

a pojemność — wzór

2.53    -10¹⁰

^C    /^!rL

przy czym poszczególne wielkości wyraża się w takich samych jednostkach pomiarowych.

Wielkości te można określić także z nomogramu — załącznik 14. Wzrost napięcia na obwodzie w rezonansie określa tzw. współczynnik dobroci Q, który można wyprowadzić ze wzoru

Q =

0,00628 f_rL R lub

-TY

^ 1000, /T"

(Wszystkie wielkości w tych wzorach wyrażone są jak poprzednio w kHz, aH,'pF).

Szerokość pasma przepuszczanego przez obwód strojony określa wzór

Odpowiada to zmniejszeniu się napięcia w obwodzie przy odstrojeniu o A f o wielkość — 0,707.

= 0,00628 f_rLQ R,c, =. 10“

Oporność strojonego obwodu w rezonansie (w omach) dla prądów zmiennych można wyznaczyć ze wzoru Rr lub

CR

251