amat urz kr156

14.19. Ograniczniki zakłóceń impulsowych

Zakłócenia impulsowe pochodzą od wyładowań atmosferycznych typu burzowego oraz od wszelkiego rodzaju iskrzących urządzeń elektrycznych. Zakłócenia atmosferyczne przedostają się do odbiornika od strony anteny i są słyszalne jako silne trzaski lub szmery w słuchawkach. Największe ich nasilenie przypada na okres letni. Drugi rodzaj zakłóceń tzw. przemysłowych, przeważa w ośrodkach miejskich. Źródłem tych zakłóceń są m. in. niezabezpieczone silniki kolektorowe, aparaty spawalnicze, trakcja elektryczna, upływność wysokiego napięcia poprzez izolatory itp. Zakłócenia te przenoszą się przede wszystkim przez obwody sieciowe, a poza tym przedostają się i na obwód anteny odbiorczej.

W związku z tym stosuje się w urządzeniach odbiorczych specjalne urządzenia ograniczające amplitudę zakłóceń radioelektrycznych zwykle większą od amplitudy użytecznego sygnału oraz urządzenia eliminujące impulsy zakłócające.

Układy ograniczające amplitudę zakłóceń najlepiej jest stosować bezpośrednio za stopniem detekcyjnym, gdyż w ten sposób nie wprowadza się przesterowania następnych stopni wzmocnienia m. cz. Układ prostego dwustronnego ogranicznika amplitudy przedstawiony jest na rys. 14-72. Pracuje on na niskim poziomie napięcia rzędu 0,5 V. Ogra-

Rys. 14-72. Prosty dwustronny ogranicznik amplitudy

nicznik z podwójną diodą typu 6 H 6 włączony jest bezpośrednio do obwodu detektora. Obie diody są polaryzowane poprzez oporniki 2,2 M&. Zakłócenie o amplitudzie ujemnej jest ograniczane (zwierane) przez górną diodę, zakłócenie o amplitudzie dodatniej — przez dolną diodę. Dla zmniejszenia przydźwicku sieci obwód żarzenia duodiody należy symetryzować potencjometrem o oporności 100 O.

Układ ogranicznika dostrajający się automatycznie do poziomu odbieranego sygnału podany jest na rys. 14-73. Jest to ogranicznik typu szeregowego. Z dzielnika oporności obciążenia detektora odbierane jest napięcie m. cz. i doprowadzane do diody ograniczającej. Katodę diody polaryzuje ujemne napięcie proporcjonalne do napięcia sygnału fali nośnej. Stałą czasową zapewnia układ RC wygładzający ujemne napięcie polaryzacji. Dioda przewodzi wtedy, kiedy jej anoda ma potencjał dodatni. Szczyty zakłóceń wybiegające nieco ponadgśredni poziom użytecznego sygnału m. cz. zmieniają potencjał anody na ujemny, w związku ■/. czym dioda przestaje przewodzić. Ogranicznik ten działa więc jako wyłącznik impulsu zakłócającego.

Na innej nieco zasadzie pracuje układ ogranicznika typu równoległego (rys. 14-74). Katodę diody polaryzuje — jak poprzednio — układ

Rys. 14-73. Ogranicznik zakłóceń typu szeregowego

typu równoległego

filtrujący RC. Napięcie m. cz. odbierane jest z opornika 150 kO. W chwili, gdy napięcie zakłócenia zwiększy potencjał anody i gdy stanie się ona dodatnią w stosunku do katody, dioda zaczyna przewodzić, działając zwierająco na równoległy obwód m. cz. Mimo że oba ograniczniki działają tylko jednostronnie, można jc wykorzystać z powodzeniem do pracy fonicznej.

Proste ograniczniki zakłóceń można włączać już na samym wyjściu odbiornika, a więc przed słuchawkami. Najprostszy układ ogranicznika zakłóceń na wyjściu przedstawiony jes$ na rys. 14-75. Zastosowano

_

309