Większość wymienionych w tablicy 6.6 danych można uzyskać w sposób legalny, bez narażania się na zarzut łamania prawa lub norm moralnych i etycznych. Niektóre dane. zwłaszcza chronione tajemnicą, jest jednak bardzo trudno zdobyć w sposób legalny. Rozwinęły się więc nielegalne metody i środki zdobywania danych. Stosowanie tych metod oznacza po prostu uprawianie szpiegostwa gospodarczego, które skupia się głównie na rozwoju środków i metod podsłuchu. W wielu krajach przewiduje się stosunkowo niewielkie kary za brak licencji na posiadanie nadajnika radiowego i innych urządzeń stosowanych do podsłuchu.
Niskie ryzyko i duże korzyści przemysłu produkującego środki podsłuchu (zwane popularnie „pluskwami”) spowodowały jego przyspieszony rozwój ilościowy i technologiczny. Instrumenty podsłuchowe są coraz mniejsze, silniejsze i stosowane na coraz dłuższych dystansach. Stąd mniejsze szanse wykrycia nie tyle środków podsłuchu, co jego sprawców.
W niektórych krajach zachodnioeuropejskich, jak Niemcy, Wielka Brytania, Francja czy Włochy, posiadanie środków podsłuchu jest legalne. Karze podlegają jedynie kradzież elektryczności, używanie nadajników bez licencji oraz nielegalna ingerencja w sieć telefoniczną. W Stanach Zjednoczonych prawo federalne zabrania sprzedaży, produkcji, importu, eksportu i posiadania urządzeń podsłuchowych. Złamanie tego prawa jest karane grzywną lub więzieniem. Słaba ochrona prawna powoduje, że zagrożone przedsiębiorstwa same muszą budować swoje systemy ochronne przy pomocy specjalistów z zewnątrz.
Oto najczęściej stosowane środki podsłuchowe:
• mikronadajnik; składa się z mikrofonu, nadajnika radiowego, anteny i małych baterii, może być zasilany z sieci elektrycznej;
• mikronadajnik elektroniczny; może być ukryty w najmniejszej szczelinie, przekazuje na odległość kilkuset metrów rozmowę przeprowadzoną szeptem;
• nadajnik w słuchawce telefonicznej; zasilany z sieci telefonicznej, może być umieszczony w każdym miejscu systemu telefonicznego;
• nadajnik samowzbudzający; może być umieszczony w każdym punkcie łączącym lokalną centralę telefoniczną i słuchawkę, jest trudno wykrywalny;
• miniaturowy mikrofon; przez bezpośredni dotyk przenosi dźwięk przewodami elektrycznymi lub cieplnymi;
• przenośny skaner okienny; wykorzystuje działanie lasera, pomiar możliwy z odległości 500 metrów, np. z samochodu po nakierowaniu skanera na okno biura;
• ukryty magnetofon; umieszczany w przenośnym przedmiocie, np. w teczce, uruchamiany automatycznie przez dźwięki płynące z rozmowy.
Jak się chronić przed podsłuchem i innymi działaniami wywiadowczymi? Jak już wspomnieliśmy, rozwój metod i środków podsłuchowych oraz innych, nawet legalnych metod wywiadu gospodarczego spowodował rozbudowę systemów
346