ochronnych w przedsiębiorstwach. Stosowane w nich środki są niekiedy bardzo drogie, a zatrudnieni specjaliści do wykrywania podsłuchu wysoko opłacani. Do środków antypodsłuchowych należą: radia tranzystorowe, detektory do wykrywania mikronadajników podzakresowych, detektory podsłuchu telefonicznego, neutralizatory, lokal i zatory i odtwarzacze podsłuchu telefonicznego, przenośne urządzenia deszyfrujące.
Na świecie istnieje coraz większe zapotrzebowanie na usługi w zakresie ochrony informacji i tajemnicy firmy. W ramach przeprowadzonego w Stanach Zjednoczonych badania zapytano kierownictwo przedsiębiorstw: „Czy uważa Pan(-i), że kierownictwo jest obecnie bardziej zdecydowane ochraniać tajemnice firmy w porównaniu z okresem sprzed 10 lat?”. Uzyskano następujące odpowiedzi (w %):
• na pewno tak — 47,
• prawdopodobnie tak — 32,
• nie jestem pewien(-a) — 9,
• prawdopodobnie nie — 10,
• na pewno nie — 2.
Wyniki badania świadczą o wyraźnym wzroście zapotrzebowania na ochronę tajemnicy firmy. Specjaliści od wykrywania podsłuchów i doradztwa w tym zakresie w krajach zachodnich oferują porady, jak postępować z konkurentami, którzy mogą być podejrzani o założenie podsłuchu, prowadzą szkolenia w przedsiębiorstwach w celu wykształcenia grupy „antypodsłuchowej” oraz zakupują odpowiednie wyposażenie. Ponadto należy wybrać specjalistów godnych zaufania, ponieważ zdarzają się nieuczciwi „eksperci”, którzy pod pozorem ochrony firmy... zakładają inne urządzenia podsłuchowe. Usługi w pełni wiarygodnych specjalistów są bardzo drogie.
Jak postępować w przypadku znalezienia podsłuchu? Firma, która znajdzie u siebie podsłuch, może mieć pewien kłopot. Pierwszą zwyczajową reakcją jest zdjęcie urządzenia, co uspokaja pracowników firmy, dając im złudną nadzieję na spokój. Tymczasem wiadomo, że doświadczony ekspert zakładający podsłuch instaluje przeważnie dwa lub więcej tych urządzeń w każdym pomieszczeniu. Firma powinna więc dążyć do całkowitego wykrycia podsłuchu. Innym, być może skuteczniejszym, sposobem jest pozostawienie urządzeń podsłuchowych na miejscu w celu dezinformacji podsłuchującego, a być może —jego wykrycia.
W ostatnich latach XX wieku coraz większego znaczenia nabrał problem ochrony danych przetwarzanych i przechowywanych w systemach komputerowych, w tym także w sieci Internet. Coraz bardziej rozwija się szpiegostwo gospodarcze specjalizujące się w nielegalnej infiltracji informacyjnych zasobów tych systemów. W Stanach Zjednoczonych przeciętne włamanie do poufnych danych firmy kosztuje ją 365 tys. USD, a w przypadku instytucji finansowej —jej straty mieszczą się
347