CB i rad 056

56

IV. PODSTAWY RADIOKOMUNIKACJI

źródła tak uregulować, aby w każdej chwili straty energii w obwodzie były kompensowane, otrzymalibyśmy nieprzerwany ciąg drgań o stałej amplitudzie.

Istnieje kilka sposobów wytwarzania takich drgań zwanych drganiami nietłu-mionymi. Rozpatrzymy tylko jeden z nich, odgrywający w radiotechnice najważniejszą rolę. Mamy tu na myśli generatory (oscylatory) lampowe. Ich zastosowanie datuje się od 1913 r., tj. od chwili opracowania przez Aleksandra Meissnera tzw. układu ze zwrotnym sprzężeniem indukcyjnym.

Rys. 17. Układ Meissnera

W układach tego typu używano trójelekt-rodowej lampy elektronowej. Jest to bańka, w której wytworzono wysoką próżnię i umieszczono trzy elektrody. Jedną z nich jest katoda (K) w postaci drucika otoczonego dwoma współosiowymi walcami, z których jeden, bliżej położony, zrobiony jest zwykle z metalowej siatki i stanowi drugą elektrodę lampy tzw. siatkę (S); trzecią elektrodą jest walec zewnętrzny, zwany anodą lampy (A). Katoda rozgrzana prądem elektrycznym do odpowiedniej temperatury wysyła elektrony, biegnące przez oczka siatki ku anodzie o dodatnim potencjale względem katody, wytworzonym przez napięcie baterii anodowej. Elektrony, przenosząc elektryczność ujemną od katody do anody, zamykają obwód bateri i anodowej i powodują powstanie prądu, zwanego prądem anodowym. Ruch elektronów odznaczających się jak wiemy bardzo małą bezwładnością, może być z łatwością hamowany lub przyspieszany przez małe napięcie siatki lampy. Umożliwia to regulowanie liczby elektronów dobiegających do anody niewielkimi zmianami napięcia na siatce, a więc wywołanie znacznych wahań natężenia prądu anodowego. Siatka odgrywa tu rolę analogiczną do kranu umieszczonego w przewodzie, przez który przepływa np. para wodna pod dużym ciśnieniem; przez odpowiednie nastawienie kranu mamy możność regulowania ilości przepływającej pary.

Lampa trójelektrodowa jest połączona z obwodem drgań (obwodem oscylacyjnym), tak jak wskazano na rysunku 17.

Obwód siatki sprzęgamy indukcyjnie z obwodem anodowym (La-C). Bateria (B) ładuje kondensator (C), który rozładowuje się przez cewkę.

Prąd elektryczny przepływający przez cewkę, wskutek sprzężenia indukuje na siatce napięcie, które ulega zmianom wraz z natężeniem prądu w cewce,