CCF20061214004

Żadne społeczeństwo nie może długo istnieć, jeżeli nie pozwoli biznesowi odnosić zysków, ale łączyć zysk z zachowaniem nieetycznym ma taki sam sens jak kojarzyć wszelkie jedzenie z otyłością i chorobą wieńcową. Ludzie muszą jeść, aby żyć, ale powinni odżywiać się właściwie: tak wszystkie firmy muszą przynosić zyski, ale powinny to czynić w sposób etyczny (wykład Johna Mattela konsula Stanów Zjednoczonych w Krakowie dla studentów Szkoły Zarządzania UJ, kwiecień 1995).

Firmy odnoszące sukcesy wiedzą dobrze, że na dłuższą metę

SKUTECZNY = ETYCZNY.

Firmy takie jak General Electric czy IBM odniosły sukces ponieważ ogólnie rzecz biorąc postępują etycznie. Pracownicy niektórych firm noszą plakietki lub identyfikatory z wypisanym hasłem „u nas postępuje się etycznie”. Radykalni przedsiębiorcy twierdzą, że biznes jest z zasady amoralny, tzn. z zasady nie posiada żadnej moralności.

Biznes preferuje silnych, a nie lepszych, a nieodłączną cechą wolnego rynku jest niesprawiedliwość. Dlatego muszą istnieć surowe prawa i drakońskie przepisy, które regulują zachowania ludzi. Zwolennicy tej orientacji kojarzą biznesmena z osobą, która w sposób sprytny, podstępny, nieetyczny wykorzystuje innych. Na poparcie mają liczne przykłady z życia. Biznes przypomina w tych poglądach „grę o 4

sumie zerowej” - aby jedna osoba cokolwiek uzyskała, druga musiała stracić podobną ilość. Wiele filmów, książek ukazuje bezwzględnych biznesmenów, którzy wspinają się po szczeblach kariery niejako „po trupach”, bez żadnych konsekwencji.

Ta orientacja także jest błędna. Patrząc z innej strony na działalność ludzką, w tym gospodarczą widać, że rządzi się ona jednak normami moralnymi. Ludzie są od siebie zależni, tworzą wspólnotę, tworzą normy prawne chroniące przed np.: defraudacją czy przed nie wywiązywaniem się z obowiązków

Obecnie w działalności gospodarczej ludzie muszą przestrzegać podstawowych norm, jeśli chcą na trwale pozyskać zaufanie np. klientów czy swoich podwładnych

STANOWISKO II ISTNIEJE ETYKA W BIZNESIE

Proponujemy inną orientację w sposobie myślenia o istocie biznesu i etyki. Dobrze jest przyjąć założenie, że większość ludzi sukcesu działa zgodnie z zasadami etyki. Odrzucają prawa moralne tylko wyjątki (oczywiście potwierdzające regułę). To jak ludzie myślą o biznesie (niektórzy badacze uważają, że to wynosi się z domu rodzinnego) wpływa na ich obecny i przyszły stosunek do:

• pracowników

5