CCF20091007008

Rysunek 5.3 przedstawia oglądaną przez okular lupy skalę oraz średnicę odcisku, która w tym przypadku wynosi d = 3,1 mm.

W nowoczesnych aparatach Brinella (to samo dotyczy aparatów Vickersa) układ pomiarowy średnicy odcisku stanowi integralną część aparatu. Konstrukcja układu pomiarowego pozwala — bez zmiany położenia próbki, a tym samym odcisku — na pomiar jego średnic w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach. Ślad odcisku jest przenoszony — przez układ optyczny — w powiększeniu na ekran, na którym zaznaczone podziałki pozwalają na odczytanie średnicy odcisku z dokładnością do 0,01 mm. Sprzężona z tymi skalami śruba mikrometryczna pozwala na zwiększenie dokładności odczytu do 0,001 mm (patrz rys. 5.4).

Na podstawie rys. 5.4 objaśniono zasadę odczytu średnicy odcisku wykonanego kulką o średnicy 2,5 mm przy obciążeniu silą F = 1837,5 N i przy powiększeniu widocznego na ekranie obrazu odcisku 10 razy.

—    ślad odcisku obejmuje 12 dużych kresek, między którymi odległość wynosi 0,1 mm, a więc łącznie otrzymujemy 1,2 mm;

—    kreska zerowa znajduje się za czwartą kreską skali wyznaczającej setne części milimetra (0,04 mm);

—    trzecia kreska mikromierza pokrywa się z jego kreską zerową, a więc odczytujemy 0,003 mm.

Średnica odcisku wynosi więc d = 1,243 mm.

5.3.4. Zapis pomiaru

Twardość obliczoną według wzoru (5.1) zapisuje się bez dodatkowych objaśnień, jeżeli pomiar był wykonany przy użyciu kulki o średnicy D = 10 mm, sile nacisku F = 29400 N (3000 kG) i czasie trwania nacisku t — 10 -=- 15 s. Za liczbą określającą twardość należy postawić symbol HB (twardość Brinella), np. 510 HB.

Jeżeli warunki pomiaru były inne niż wyżej wymienione, wymagane jest podanie za symbolem HB warunków pomiaru, np. 601 HB 5/7355/30, co

Rys. 5.5