CCF20100512022

kowej. Przeciw uchwałom Akademii oświadczyło się krakowskie Towarzystwo Lekarskie oraz zrzeszenia lwowskie: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, Towarzystwo Filozoficzne, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Związek Dyrektorów Szkół Średnich i Koło Polonistów w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych (43, Łoś s. 27-28). Najżywszą akcję rozwinęło Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, rozsyłając odpowiednio zredagowaną ankietę ortograficzną instytucjom naukowym oraz licznym przedstawicielom literatury i nauki z prośbą o oświadczenie się w sprawie przedstawionych w ankiecie reguł ortograficznych. Otrzymano 7 odpowiedzi od instytucji oraz 212 od indywidualnych osób, wśród których było 20 członków Akademii, 27 profesorów i docentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 25 profesorów i docentów Uniwersytetu we Lwowie, 14 profesorów i docentów Politechniki we Lwowie, 10 profesorów innych wyższych zakładów naukowych, 7 pracowników bibliotek i archiwów, 6 innych pracowników naukowych, 24 nauczycieli języka polskiego w szkołach średnich, 77 innych nauczycieli szkół średnich, 2 wybitnych przedstawicieli piśmiennictwa polskiego. Z tych głosów ogromna większość (od 205 do 217) oświadczyła się przeciw ostatnim uchwałom Akademii, a za jej dawną pisownią (43, Łoś s. 20 - 24).

Wszystkie te tak generalne i żywiołowe akcje miały za cel — jak podpowiada w recenzji niniejszej książki prof. S. Urbańczyk — utrzymanie wspólnej ortografii bez względu na zabory. Poszukiwano usilnie — wobec braku rządu — autorytetu odpowiedniej instytucji i znaleziono ją ostatecznie w Akademii.

Wobec tak masowego i zdecydowanego przeciwdziałania walne zebranie członków Akademii odbyte w maju 1917 r. postanowiło lutowe uchwały zawiesić, a sprawę oddać na nowo Wydziałowi Filologicznemu, który miał wezwać do współpracy wszystkie towarzystwa naukowe (39, Klemensiewicz cz. III, s. 663).

*

W styczniu 1918 r. odbyło się plenarne posiedzenie członków Akademii, którego uchwały i wskazówki, czyli tzw. Główne zasady pisowni, uzupełnione dodatkowymi wyjaśnieniami i wskazówkami Wydziału Filologicznego i Komisji Językowej, w czerwcu 1918 r. zostały w obowiązującej postaci przyjęte (39, Klemensiewicz cz. III, s. 663-664).

*

Przedstawiony przegląd starań i zabiegów o unormowanie pisowni polskiej objął tylko szczegóły natury personalnej oraz momenty społeczne i psychologiczne. Przegląd ten miał uświadomić wielkie zaangażowanie szerokich mas społecznych w sprawy ortografii, jako jednego z istotnych czynników kultury narodowej. W paragrafie następnym omówimy zagadnienia ortograficzne, które były przedmiotem kolejnych dyskusji i sporów.

f ¹' ⁷.    '*1*•/ IW*

4. Zagadnienia ortograficzne. Przez cały w. XIX przedmiotem dyskusji i sporów było pięć zagadnień: 1) problem i (y) —j po spółgłoskach w wyrazach zapożyczonych, 2) pisownia zakończeń bezokolicznika, 3) pisownia form imiesłowu uprzedniego, \) pisownia połączeń Ice,

ge i leie, gie, 5) końcówki -im (~ym)--em, -imi (-ymi) —

-emi.

Przy porównaniu zasad uchwalonych przez Akademię w r. .1891 z tzw. pisownią Kryńskiego uwydatniły się następujące różnice:

53