CCF20101207002

(„The American Society for Information Science and Technology”— USA) oraz uczelni (Royal School of Library and Information Science — Kopenhaga, Dania; Department of Information Studies — Sheffield, Wielka Brytania). Jeden z najlepszych specjalistycznych periodyków, Journal of Documentation, zachował jednak starszą nazwę „dokumentacja”, pochodzącą z wczesnego etapu rozwoju informacji naukowej. Teoretycznie terminy Information science oraz information studies różnią się znaczeniem, słowo science wskazywać może na przywiązanie to tradycji scjentystycznej, studies zaś sugeruje nachylenie humanistyczne bądź multidyscy-plinarne. Praktyka badawcza niekoniecznie jednak pokrywa się ze wskazanym rozróżnieniem. Zdarza się, iż zwolennicy ujęcia społecznego czy humanistycznego, np. kognitywnego albo analizy dziedzinowej, występują pod szyldem information science— a nie studies [Hjorland; Albrechtsen 1995, BI; Ingwersen 1992b, BI]. Da się zauważyć, iż w piśmiennictwie anglojęzycznym spory o samą nazwę dyscypliny nie odgrywają dużej roli; zdecydowana większość autorów używa obecnie określenia information science, niektórzy — information studies, chociaż zdarzały się i inne propozycje, np. library information science [Nitecki 1995, BI], a także, podobnie jak u Dembowskiej — informatology [Debons 1980, BI],

W rozprawie niniejszej, jak napisano we wstępie, terminy „informacja naukowa”, „nauka o informacji”, „nauka o informacji naukowej” oraz „informatologia” używane są, ze względów stylistycznych, zamiennie. Pominięta została możliwa dyskusja na temat „słuszności” poszczególnych nazw. Autorka uważa, iż takie rozważania de facto niewiele wnoszą do rozwoju nauki (oprócz, oczywiście, sytuacji, gdy nazwa jest właściwa z punktu widzenia „marketingu” danej dyscypliny, np. sugeruje nowoczesność, przyczynia się do uzyskania funduszy etc., innymi słowy— służy organizacyjnemu, „zewnętrznemu” aspektowi badań). Niemniej jednak należało zdać sprawę z istniejących rozbieżności terminologicznych.

Było wiele prób definiowania nauki o informacji. Alvin M. Schrader [1984a, BI], a za nim Lloyd Houser [1988, s. 3, 6, BI] stwierdzili, iż w literaturze przedmiotu znaleźć można 695 (sic!) definicji nauki o informacji oraz dodatkowo 445 definicji bibliotekoznawstwa i informacji naukowej potraktowanych łącznie. Co więcej, autorzy ci uważali, iż żadna z owych prób nie spełniała kryteriów poprawności definicyjnej, przynajmniej według klasycznej koncepcji, tj. nie podawała warunków koniecznych i wystarczających bycia informacją naukową. Istnieją jednak różne typy definicji [Blackburn 1998, s. 77-79, Bil; Bocheński 1992, s. 92-98, Bil] (zob. też podrozdział 4.2); definiowanie nauk poza tym, jak niejednokrotnie stwierdzono, zależy od akceptowanej koncepcji nauki, sposobu rozumienia, czym są dyscypliny naukowe etc. W podrozdziale 1.2 sformułowano przyjęte w tej książce stanowisko w odniesieniu do pojmowania dyscyplin naukowych. Autorka sądzi, iż jedyny operatywny sposób określania nauk szczegółowych polega na użyciu kryteriów empiryczno-historycznych, tj. swoistej definicji ostensyw-nej¹, czyli — poprzez wskazanie; nauka o informacji jest zatem tym, czym zawo-

1

Definicja ostensywna jest to: „[...] wszelka definicja, która dokonuje się przez ostensję, czyli — inaczej mówiąc — przez wskazanie tego, co ma się na myśli [Blackburn 1998, s. 77, Bil],