CCF20110124000

[f)a dcA-' t-lOy. < CZ ć I. y^c. /    ż_c

Locoćic u tr ^; c<

nociSc:

f

17

ko(V'dt 1 <•

.7

EDUKACJA:

WOBEC, WBREW I m RZECZ PONOWOCZESNOiCI

Margaret Mead, podsumowując dziesiątki lat poświęconych badaniu sposobów życia wielu różnych bliskich i odległych społeczeństw, doszła do następujących wniosków:

\

Struktura socjalna społeczeństwa i uporządkowanie procesu uczenia się - przechodzenie wiedzy z matki na córkę, z ojca na syna, z brata matki na syna siostry, z szamana na ucznia, z mitologicznych specjalistów na adeptów tej dziedziny - decyduje, tym samym dalece wykraczając poza faktyczną tręść poznania, o sposobie, w jaki poszczególne osoby uczą się myśleć, a zarazem o sposobie podziału i wykorzystania zgromadzonej wiedzy, owej sumy zbiorczej osobnych cząstek umiejętności i wiedzy¹.

Mead nie przywołuje wprawdzie pojęcia „deuteroedukaq'i" czy „nauki uczenia się", ukutego przed ćwierćwieczem przez Gregory'ego Batesona, jej partnera życiowego, jednak - przypisując pierwotną i wtórną rolę uczenia się kontekstowi społecznemu i sposobowi przekazywania komunikatu, nie zaś treści procesu uczenia się - wyraźnie składa hołd jego wizji. Treść - przedmiot tego, co Bateson określa mianem „protoedukacji" (edukacja pierwotna lub „nauka pierwszego stopnia"²) - widać gołym okiem i można ją kontrolować, utrwalać, a nawet zaprojektować i zaplanować; deuteroedu-kację natomiast można w zasadzie określić jako proces ukryty, rzadko kiedy

•m

¹    M. Mead, Continuities in Cultural Eyolution, New Haven: Yale University Press 1964, s. 79.

²    Tu i dalej posługujemy się terminami „nauka pierwszego/drugiego/trzeciego stopnia" w znaczeniu nadanym im przez Batesona, nie zaś dla przywołania zinstytucjonalizowanego trójstopniowego systemu szkolnictwa (przyp. tłum.).

HM