CCF20110312022

4.8. Uziomy

Zadaniem uziomu urządzenia piorunochronnego jest zapewnienie niskoimpedancyjnej drogi przepływu do ziemi prądów piorunowych wyładowań doziemnych oraz poprawności działania układów ochrony przepięciowej. Układ uziemiający powinien również:

•    spełniać wymagania stawiane uziemieniom roboczym,

•    zapewnić ochronę przebywających wewnątrz ludzi, urządzeń i instalacji przez oddziałaniem niebezpiecznych napięć i prądów przez sprowadzenie do wspólnego potencjału ziemi wszystkich metalowych konstrukcji i instalacji znajdujących obiekcie,

•    zapewnić poprawne współdziałanie wszystkich systemów pracujących w obiekcie (np. instalacje elektryczne, systemy informatyczne, telekomunikacyjne).

W obiektach telekomunikacyjnych układ uziemiający wykorzystywany jest również do uziemienia jednego z biegunów źródła prądu stałego zasilającego urządzenia telekomunikacyjne oraz powinien stworzyć warunki zapewniające ograniczenie do dopuszczalnych wartości szumów, przesłuchów i zakłóceń radioelektrycznych. Poniżej przedstawione zostaną wymagania dotyczące zasad tworzenia układu uziomowego jako środka ochrony odgromowej i przepięciowej.

W obiektach zagrożonych pożarem lub wybuchem wypadkowa wartość rezystancji uziemienia (mierzona mostkiem do pomiaru uziemień lub metodą techniczną) powinna być możliwie najmniejsza i nie przekraczać wartości podanych w tabeli 36.

Tabela 36. Najwyższe dopuszczalne wartości wypadkowej rezystancji uziemienia obiektów zagrożonych pożarem lub wybuchem (w £2) zgodnie z [N-24], [N-25J

Rodzaj uziomów	Grunt podmokły, bagienny, próchnicz-ny, torfiasty, gliniasty	Wszystkie pośrednie rodzaje gruntów	Grunty kamieniste i skaliste
Uziomy poziome, pionowe i mieszane oraz stopy fundamentowe	10* (7)	20* (7)	40* (10)
Uziomy otokowe oraz ławy fundamentowe	15* (10)	30* (10)	50 *(15)

* obiekty zagrożone pożarem oraz kominy,

( ) obiekty zagrożone wybuchem.

Tworząc układ uziomowy należy ograniczać występowanie różnic potencjałów pomiędzy poszczególnymi elementami uziomu. Spełnienie tego warunku wymaga tworzenia układu symetrycznego, o trwałych i pewnych połączeniach pomiędzy poszczególnymi elementów uziomu. Należy również zachować wymagane odstępy pomiędzy elementami układu uziomowego a kablami dochodzącymi do obiektu, wejściami do obiektu, przejściami dla pieszych itp.

4.8.1. Uziomy naturalne

Do celów ochrony odgromowej i przepięciowej należy w pierwszej kolejności wykorzystać uziomy

naturalne obiektu, którymi mogą być:

a)    nieizolowane od ziemi podziemne metalowe części chronionych obiektów i urządzeń,

b)    żelbetowe fundamenty i podziemne części chronionych obiektów (nie izolowane od ziemi lub zamalowane warstwą przeciwwilgociową),

c)    metalowe rurociągi wodne oraz osłony studni artezyjskich znajdujące się w odległości nie większej niż 10 m od chronionego obiektu,

d)    uziomy sąsiednich obiektów znajdujących się w odległości nie większej niż 10 m od chronionego obiektu.

Podręcznik

Przy budowie nowych obiektów zalecane jest wykorzystywanie uziomów fundamentowych. Połączenia uziomów naturalnych z przewodami uziemiającymi powinny być wykonane w sposób trwały za pomocą spawania lub zgrzewania. Jeśli wykonanie takich połączeń jest niemożliwe lub utrudnione dopuszczalne jest wykorzystanie obejm lub uchwytów mających zacisk lub zaciski zabezpieczone przed rozluźnieniem się.

4.8.2. Uziomy sztuczne

W przypadkach obiektów, w których nie ma możliwości wykorzystania uziomów naturalnych lub ich wykorzystanie jest niecelowe, należy stosować uziomy sztuczne.

Projektując takie uziomy należy uwzględnić przedstawione poniżej wymagania.

• Uziomy sztuczne należy wykonywać z materiałów zestawionych w tabeli 37.

Tabela 37. Najmniejsze wymiary elementów stosowanych na uziomy

Rodzaj wyrobu	Materiały (wymiary znamionowe w mm)
	PN-86/E-05003/01 [mm]			PN- IEC 61024-1
	stal bez pokrycia	stal ocynkowana	miedz	stal	miedz
Druty	8,0	6,0	6,0	80 mnr	50 mm^2
Taśmy	20x4	20x3	20x3
Rury	20/2,9	15/2,75	—
Kształtowniki o grubości ścianki	5,0	4,0	...

•    Ze względu na trwałość uziomów pojawiają się zalecenia zwiększenia wymaganych wymiarów poprzecznych uziomów wykonanych ze stali ocynkowanej na gorąco do lOOmm²

•    Uziomy sztuczne należy wykonywać jako uziomy poziome otokowe, promieniowe lub pionowe. Zalecane jest stosowanie uziomów otokowych (rys.48).

a)    b)

Rys. 48. Uziom otokowy w obiekcie budowlanym a) widok ogólny, h) połączenie uziomu otokowego z przewodem odprowadzającym

Zeszyt 11 59