B (56)

KOGA ELBLĄSKA

Opracowanie rysunków i tekstu ANDRZEJ KARPIŃSKI - WARSZAWA

Koga elbląska z 1350 roku to statek o silnym, ciężkim jednym maszcie i wysokich burtach. Zbudowana była na prostej stępce metodą zakładkową (poszczególne deski zachodziły na siebie). Miała wygiętą tylnicę i pochyloną dziobnicę. Jej kadłub wzmacniały wystające belki będące częścią składową wręg.

Charakterystyczną cechą kogi była konstrukcja steru, tzw. ster zawiasowy osadzony na osi statku, a odchylany za pomocą poziomo osadzonego drążka — rumpla.

Dane techniczne

Długość    23,3    m

Długość na linii wodnej 19,36 m Szerokość    8,05    m

Zanurzenie    3,00    m

Powierzchnia żagla    182 m*

Wyporność    około 230 t

Ładowność    8 łasztów (1 łaszt

ca 2000 kG)

Plany opublikowane wewnątrz numeru opracowane zostały w skali 1 : 100.

OPIS BUDOWY

Model kogi elbląskiej może wykonać każdy zaawansowany w sklejaniu modelarz. Przed sklejaniem należy dokładnie zapoznać się z rysunkami pomocniczymi i zestawieniowym zamieszczonymi wewnątrz numeru.

NARZĘDZIA I MATERIAŁY

Do wykonania modelu niezbędne są następujące narzędzia: nożyczki do wycinania części modelu z arkusza, dwie żyletki do nacinania linii załamań (jedna z nich ukośnie złamana służy do wycinania małych otworów), linijka (najlepiej metalowa), pinceta, igła do wykonywania otworów, papier ścierny, nici krawieckie, nici szewskie, tzw. dratwa, farbki wodne, jeden z klejów np. „Cristal-Cement”, „Toksa-Cement”, „Hermo!” czy „Butapren”.

SZKIELET KADŁUBA

Wycinamy podłużnicę A (ark. I), którą naklejamy na tekturę o grubości 2 mm i wycinamy otwory na wręgi. Z ark. I wycinamy wręgi 1, 2, 3, 4, 5, które również naklejamy na tekturę. Krawędzie wręg dokładnie obrabiamy i wklejamy w poszczególne szczeliny w podłużnicy A (rys. 1).

Część 1. Pokład. Naklejamy na karton. Wycinamy otwór na maszt. Załamujemy w miejscu zaznaczonym grubą linią w ten sposób, aby załamanie przylegało do podłużnicy A. Element ten przyklejamy do poszczególnych wręg i podłużnicy.

Części 2, 3, 4, 5, 6, 7. Poszycie kadłuba, Poszczególne sklejki poszycia przyklejamy do szkieletu kadłuba, zaczynając od dziobu i wykorzystując paski łączące 2a, 3a, 4a, 5a, 6a.

Części 8L, 9L, 10P, IIP. Burty. Część 8L przyklejamy po lewej stronie kadłuba od strony zewnętrznej. Część 10P po prawej stronie również zewnętrznej. Części 9L i IIP przyklejamy po stronie wewnętrznej do sklejek części 8L i 9L.

Części 12, 13, 14, 15. Wzmocnienie burt i pokładu. Części 12 naklejamy na tekturę o grubości około 1 mm, rozcinamy i sklejamy ze sobą. Następnie przyklejamy je po wewnętrznej stronie nadburcia w oznaczonych miejscach (rys. 2). Części 13 również naklejamy na tekturę o grubości około 2 mm i przyklejamy wzdłuż nadburcia. Części 14 (wzmocnienia pokładu) naklejamy na tekturę o grubości 2 mm i przyklejamy w oznaczonym miejscu na pokładzie. Części 15 (wsporniki nadburcia na śródokręciu) (ark. 3) naklejamy na tekturę o grubości 1,5 mm, wycinamy i sklejamy ze sobą. Gotowe elementy przyklejamy w oznaczonych miejscach do wzmocnień nadburcia.

Części 16, 17. Wsporniki nadburcia dziobowe. Sklejamy podobnie jak część 15 i przyklejamy w oznaczonych miejscach w dziobowej części kadłuba.

Części 18. Belka wspornika, wzdłużna. Naklejamy na warstwę tektury grubości około 3 mm. Wycinamy otwór na maszt oraz wcięcia na wsporniki poprzeczne.

Części 19, 20. Luk ładowni dziobowej. Części 19 oklejamy sklejką cz. 20 i przyklejamy na pokładzie w oznaczonym miejscu (patrz rys. 2).

Części 21, 22. Luk ładowni rufowej. Sklejamy podobnie jak luk dziobowy i przyklejamy na pokładzie.

Części 23, 24. Kołowrót. Części 23 naklejamy na tekturę o grubości 4 mm, dokładnie wycinamy i robimy otwory. Część 24 sklejamy w rurkę i łączymy klejem z częścią 23. W otwory w części 23 wkładamy korby wykonane z drutu. Gotowy element przyklejamy do pokładu.

Części 25, 26. Kołkownice. Części 25 naklejamy na tekturę o grubości 2 mm. Wycinamy w nich kwadratowe otwory. Część 26 naklejamy na tekturę o grubości 4 mm (pasek). W części tej w oznaczonych miejscach wykonujemy otwory, w które wkładamy kołki wystrugane z drewienek od zapałek (wzór przy części 26). Gotowy element przyklejamy do pokładu (patrz rys. 2).

Części 27, 28, 29. Pachoł kotwiczny. Część 27 naklejamy na tekturę

0    grubości 4 mm. Na tekturę takiej samej grubości naklejamy również części 28. Części te sklejamy ze sobą

1    przyklejamy do pokładu. Część 29 naklejamy na tekturę o grubości

2    mm i przyklejamy do pachoła oraz pokładu (patrz rys. 2).

Części 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37.

Kasztel rufowy. Wycinamy części 30 i 32. Część 32 naklejamy na cz. 30. Formujemy je i sklejamy (patrz rys. 2). Następnie część 31 naklejamy na karton, wycinamy otwór i wklejamy do uprzednio sklejonego detalu. Część 33 (blanki) naklejamy na karton i przyklejamy do ścianki