CCF20111010006

służący kolejnym pokoleniom do poznania natury i organizacji swego bezpieczeństwa narodowego.

Potrzeba wyróżnienia z olbrzymiego obszaru ogólnej wiedzy o bezpieczeństwie tzw. mądrości wynika z powszechnego funkcjonowania od tysięcy lat w ogólnoświatowym dorobku ludzkości zwięzłych sentencji, wskazali, zaleceń i nakazów będących bezcennymi, fundamentalnymi zasobami i wartościami⁶¹ dla zrozumienia natury bezpieczeństwa oraz dla jego tworzenia. Przykładami takich mądrości sąm.in.: słynna rzymska sentencja Si vispacempara bellum (chcesz pokoju szykuj wojnę) i chińskie wskazanie: mądry człowiek liczy się z najgorszym i doświadcza najlepszego.

Można nawet stwierdzić, że sztuka albo mądrość⁶² tworzenia bezpieczeństwa narodowego opiera się właśnie na znajomości i przeniesieniu starożytnych mądrości o bezpieczeństwie do praktyki tworzenia bezpieczeństwa narodowego.

1.3.1. Wiarygodność wiedzy i mądrości o bezpieczeństwie narodowym

Przystępując do odpowiedzi na pytanie dotyczące wiatygodności wiedzy i mądrości o tworzeniu bezpieczeństwa narodowego i przydatności do współczesnych uwarunkowań Polski, warto poprosić Szanownych Czytelników by, posiłkując się słowami poety, przed starożytną wiedzą/aA:przedźródłem uklęknąć i pochylić czoła przed bezcennym dziedzictwem ludzkości, darem minionych pokoleń dla następnych, darem wiedzy i mądrości zdobytej za cenę bezmiaru ofiar i cierpień naszych przodków.

Warto zauważyć, że wszyscy wielcy przywódcy—cywilni i wojskowi — cechowali się wybitną znajomością doświadczeń historycznych - jako podstawowego źródła wiedzy do zrozumienia procesów otaczającego świata oraz do skutecznego działania⁶³. Tę cechę trafnie ujął w sentencji Lew Tołstoj: wiedza — wielkiego uczy pokory, średniego zadziwia, małego nadyma. Za przykład takiego podejścia wielkich przywódców do starożytnej wiedzy może służyć

¹¹ Por. 1. C. v. Clausewitz takie zwięzłe myśli określi) mianem „małych baryłek rzetelnego kruszcu”, op. cit., s. XXV, 2. Prot. T. Kotarbiński „zwarte sentencje streszczające taki lub inny sąd” nazwał „kryształami myśli praktycznej”, Traktat o dobrej robocie, Wrocław 1975, s. 324.

⁶²    Por. I. „Mądrość jest umiejętnością wykorzystania wiedzy i doświadczeń w każdej sytuacji”, Bill Newman, Dziesięć cnót dobrego przywódcy, Warszawa 1999, s. 50, 2. „Mądrość jest technologią dobrego życia”, o. J. M. Bocheński, Podręcznik mądrości tego świata, Kraków 1992, s. 82.

⁶³    Por. „Machiavelli rozumie historię jako nauczycielkę polityki (...). Wielcy politycy czasów wojny i lat powojennych - Churchill, Charles de Gaulle, Adenauer, Alcie de Gasperi, Monet, Robert Schuman, Paul Henri Spaak, Henry Kissinger, Mao, Teng - rozumowali zawsze w wielkich związkach historycznych”, A. Riklin, „Niccolo Machiavellego nauka o rządzeniu”, Poznań 2000, postawa geniusza polityki i strategii, boga wojny Napoleona, który mimo swej „boskości” jednoznacznie wskazywał na starożytne źródła swej wiedzy i mądrości. Warto przytoczyć garść jego refleksji: Świat jest bardzo staiy, trzeba korzystać z jego doświadczeń, uczy nas ono, że dawno wypróbowane praktyki warte są często więcej niż nowe teorie..., niech mój syn studiuje historię i często nad nią rozmyśla, jest to jedyna prawdziwa jilozojia. Niech studiuje kampanie wojenne wielkich dowódców i nad nimi rozmyśla, jest to jedyna droga do nauczenia się sztuki wojennej..., rządzenie nie opiera się na metafizyce, lecz na wynikach wiekowych doświadczeń...^M.

Jednakże istota wiarygodności i przydatności starożytnej wiedzy i mi|di i iśt i

0    bezpieczeństwie nie leży w dacie narodzin czy autorze jej stworzenia czy slot mułowania. Istota wiarygodności wiedzy i mądrości leży przede wszyslkin > w uli bezwzględnej weryfikacji przez podstawowe kryterium prawdy i |)i zyt lal i n >ści, jakimjest upływ czasu⁶⁵. W ujęciu słynnego brytyjskiego stratega I iddcll I Im lit podstawa każdej teorii wojennej winna być możliwie jal< nujs as. a II i czerpujące badanie jednej kampanii, o ile nie jest oparte na n >. A ęA j . nap > mości historii wojen, może łatwo sprowadzić na manowce dc t li jednak stwierdzimy, że w wielu wypadkach, w różnych epokach i warunkach dana przyczyna pociąga za sobą dany skutek, uzyskujemy podstawę do trakto wania tej przyczyny za nieodłączną część teorii wojennej""

Przechodząc od wyjaśnienia zrozumienia starożytnej wiedzy i mądrości do współczesności, warto odnieść się do jej przydatność i w m/wiązywaniu aktualnych wyzwań i problemów bezpieczeństwa na prttgi i X XI w

Rozpatrzmy przydatność starożytnej wiedzy i mąt li ośc i na przykładzie dwócl i najbardziej wstrząsających wydarzeń początku X XI w , jak im był atak terrorystyczny 11 września 2001 r.na USA oraz. klęska tsunami w Azji Poludniowo--Wschodniej 26 grudnia 2004 r.

Atak terrorystyczny na obiekty symbolizu jące potęgę ekonomiczną (World Trade Center) i militarną (Pentagon) amerykańskiego supermocarstwa wykazał całkowitą nieskuteczność dotychczasowych środków odstraszania⁶⁷

1    strategii reagowania na wydarzenia''" oraz. zmusił do przyjęcia twórczych

‘'Napoleon, Maksymy, Warszawa 198.!,

⁶⁵ Por. 1. „Silą prawdy jest jej trwałość", w: I Kotarbiński, op. cit., s. 460, 2. Rzymska sentencja: „Temporis filia verilas” (prawda jesl córką czasu), w: I .ucina na co dzień, Warszawa 1988, s. 286.

“ Liddell Hart, Strategia: działania pośrednie, Warszawa 1959, s. 5.

⁶⁷ Por. „Miewamy przecież do czynienia ze społeczeństwami czy groźnymi grupami, wobec których nic da się zastosować środków odstraszania, II. Kiaslnger, Polska powinna bronić własnych interesów, Rzeczpospolita z 14.05.2004 r.

“ Por. „Zachodni politycy... uprawiają politykę odbicia, czyli reagują na wydarzenia”, Z. Brzeziński, Plan gry, Warszawa 1990, s. 4.